Białka Tatrzańska

Spis Treści

Białka Tatrzańska

Białka Tatrzańska leży w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska. Na stałe mieszka w niej ok. 2 200 mieszkańców.

Miejscowość położona jest w dolinie rzeki Białki, na wysokości ok. 650 – 725 m n.p.m., w Karpatach Wewnętrznych na pogórzu Spisko – Gubałowskim, u stóp Wysokiego Wierchu (952 m n.p.m.) i Kotelnicy (918 m n.p.m.). Ciągnie się przez 8 km wzdłuż drogi krajowej nr 49. Położone najbliżej Białki Tatrzańskiej inne podhalańskie miejscowości to Bukowina Tatrzańska (na północy), Czarna Góra (na wschodzie) oraz Groń (na zachodzie).

Białka Tatrzańska jest jedną z najbardziej atrakcyjnych miejscowości turystycznych regionu, szczególnie ze względu na dobrze rozwiniętą sieć wyciągów i tras narciarskich oraz nowoczesny kompleks basenów termalnych. Rokrocznie rozwija się oferta turystyczna Białki Tatrzańskiej – powstają nowe wyciągi, pensjonaty i restauracje.

Nazwa miejscowości Białka Tatrzańska pochodzi od nazwy rzeki Białki. Rzeka z kolei wzięła swoją nazwę od białych kamieni zalegających na jej dnie, nadających wodzie jasny kolor.

Szlaki turystyczne

Białka Tatrzańska leży w pewnym oddaleniu od Tatr, co jednak nie przeszkadza w organizowaniu z niej wycieczek w najpiękniejsze polskie góry. Osoby zmotoryzowane szybko dojadą do najbliższych wejść do TPN, a te korzystające z komunikacji miejskiej mogą dojechać kursującym co ok. godzinę (w sezonie częściej) autobusem do Zakopanego i stamtąd udać się na wycieczkę.

Najbliżej znajdujące się wejścia do TPN to:

  • Wierch Poroniec (ok. 14 km, 19 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)
  • Łysa Polana (ok. 17 km, 22 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)
  • Zazadnia (ok. 18 km, 24 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)
  • Brzeziny (ok. 18 km, 25 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)
  • Cyrhla (ok. 19 km, 27 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)
  • Jaszczurówka (ok. 21 km, 29 min samochodem z Białki Tatrzańskiej)

 

Z powyższych wejść do Tatrzańskiego Parku Narodowego można udać się na wiele ciekawych i różnorodnych wycieczek. Z Wierchu Poroniec prowadzi droga na Rusinową Polanę (i dalej do Palenicy Białczańskiej, na Gęsią Szyję lub na Wiktorówki). Z Łysej Polany możemy udać się na wycieczkę najbardziej obleganym szlakiem w Tatrach – nad Morskie Oko (i dalej nad Czarny Staw pod Rysami, Rysy, Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, Szpiglasowy Wierch itd.), do Doliny Pięciu Stawów (i dalej przez Zawrat na Świnicę lub Orlą Perć – trasy trudne dla zaawansowanych). Jest też druga opcja wycieczki z Łysej Polany – niemniej ciekawej, a szlak jest zdecydowanie mniej uczęszczany – słowacką Doliną Białej Wody. Z Zazadni prowadzi szlak do Sanktuarium na Wiktorówkach (i dalej na Rusinową Polanę). Z Brzezin – na Halę Gąsienicową (jeden z największych węzłów szlaków turystycznych w Tatrach – dalej można pójść między innymi do Czarnego Stawu, na Zawrat, na Rówień Waksmundzką, na Świnicę oraz na Kasprowy Wierch). Z Cyrhli prowadzi niezbyt wymagająca trasa na Kopieniec, a z Jaszczurówki – na Polanę Olczyską.

Ponadto w bezpośredniej okolicy Białki Tatrzańskiej znajdują się liczne ścieżki spacerowe i rowerowe, między innymi:

  • Ścieżka przez Kotelnicę
  • Przełom Białki
  • Szlak (zielony) przez Szaflary, Gronków i Nową Białą
  • Szlak (niebieski) przez Nową Białą, Trzybsz i Czarną Górę

Zabytki i kultura

Najciekawszym zabytkiem Białki Tatrzańskiej jest drewniany kościółek pw. św. Szymona i Judy Tadeusza z 1700 roku. Obiekt jest częścią Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Obecnie we wnętrzu kościoła znajduje się wystawa prezentująca eksponaty ciesielstwa i rękodzielnictwa ludowego.

W miejscowości działają zespoły ludowe Białcanie, oraz Mali Białcanie, które z występami jeżdżą po całym kraju, a także za granicę. W Białce Tatrzańskiej mieszkała poetka Hanka Nowobielska (Janina Fiutowska).

Białka Tatrzańska zimą

Zimą Białka Tatrzańska ma bardzo wiele do zaoferowania, w ostatnich latach wręcz więcej niż wcześniejszy niekwestionowany lider tego regionu – Zakopane. Przede wszystkim za sprawą bardzo nowoczesnego ośrodka narciarskiego (a właściwie kilku ośrodków połączonych ze sobą) oferującego liczne wyciągi (zarówno krzesełkowe jak i orczykowe) oraz 15 km tras zjazdowych o różnym stopniu trudności. Wszystkie trasy są oczywiście naśnieżane i ratrakowane, a większość – oświetlona.

Dodatkową atrakcją Białki Tatrzańskiej jest nowoczesny kompleks basenów termalnych cieszący się ogromną popularnością zarówno latem, jak i zimą.

Informacje praktyczne

W Białce Tatrzańskiej działa kilkanaście restauracji serwujących dania kuchni regionalnej i włoskiej. Ponadto w Białce znajduje się apteka, poczta, jednostka straży pożarnej, informacja turystyczna oraz kilka bankomatów.

Walory turystyczne Białki Tatrzańskiej:

  • baza noclegowa obejmująca ponad 170 obiektów
  • liczne restauracje i bary
  • nowoczesna sieć wyciągów narciarskich (ponad 20 wyciągów), wypożyczalnie sprzętu, szkółki narciarskie
  • liczne trasy spacerowe i rowerowe po okolicy
  • nowoczesny kompleks basenów termalnych
  • zabytki budownictwa ludowego
  • górski klimat i świeże powietrze
  • różne atrakcje sezonowe

Odległości:

  • 21,8 km – do centrum Zakopanego
  • 14,0 km – do najbliższego wejścia na teren TPN
  • 11,0 km – do granicy ze Słowacją (Jurgów – Podspady)

Dojazd do Białki Tatrzańskiej

SAMOCHODEM

  • Od strony Nowego Targu jedziemy drogą nr 49 przez Gronków do Białki Tatrzańskiej.
  • Od strony Zakopanego jedziemy drogą nr 47 do Poronina, następnie drogą nr 961 do Bukowiny Tatrzańskiej, dalej drogą nr 960 przez Bukowinę Tatrzańską i drogą nr 49 do samej Białki Tatrzańskiej.
  • Od strony Zakopanego jedziemy drogą Oswalda Balcera pod Tatrami, następnie drogą nr 960 do Bukowiny Tatrzańskiej, drogą nr 961 przez Bukowinę Tatrzańską i drogą nr 49 do samej Białki Tatrzańskiej.

POCIĄGIEM

Najbliższe stacje kolejowe znajdują się w Poroninie, Zakopanem i Nowym Targu.

Liczba mieszkańców: 2,00 tys.

Ważne adresy

APTEKI

Apteka „Pod Kotelnicą”
ul. Środkowa 181B,
34-405 Białka Tatrzańska
tel. 18 26 545 77

POCZTA

Poczta w Białce Tatrzańskiej
ul. Środkowa 179
34-405 Białka Tatrzańska
tel. +48 18 265 41 20

STRAŻ POŻARNA

Ochotnicza Straż Pożarna w Białce Tatrzańskiej
ul. Środkowa 164
34-405 Białka Tatrzańska

BANKI I BANKOMATY

Bankomat Banku Polskiej Spółdzielczości S.A.
ul. Środkowa (w pobliżu Kościoła)
34-405 Białka Tatrzańska

Bankomat Banku Polskiej Spółdzielczości S.A.
ul. Środkowa 181b
(Ośrodek Narciarski „Kotelnica Białczańska”)
34-405 Białka Tatrzańska

Bankomat sieci eCard S.A.
ul. Środkowa 155
(Supermarket „Stokrotka”)
34-405 Białka Tatrzańska

Bankomat Banku PKO S.A.
ul. Środkowa 160
34-405 Białka Tatrzańska

INFORMACJA TURYSTYCZNA

Informacja turystyczna w Białce Tatrzańskiej
Środkowa 16
34-405 Białka Tatrzańska
Tel.: 185331959

Historia Białki Tatrzańskiej

Przyjeżdżając do Białki Tatrzańskiej na wczasy, warto zapoznać się z jej interesującą historią, która zaczyna się już w XVII wieku. Po lekturze z pewnością inaczej spojrzymy na tę malowniczą, górską miejscowość, która swoją nazwę wzięła od przepływającej przez nią rzeki – Białki. Z powodu braku dokumentów lokacyjnych, ciężko określić początek historii tego miasteczka początkowo zwanego Nową Białką. Najczęściej wskazuje sięna lata 1616-1618, podczas panowania Władysława IV Wazy. Warto zauważyć, że był to burzliwy okres w historii Rzeczpospolitej. Jedna z miejscowych legend głosi nawet, że późniejszy król Polski – Jan Kazimierz, uciekał z ogarniętego wojną kraju do Węgier z pomocą mieszkańców Białki. Na cześć tego wydarzenia jeden ze szlaków prowadzących przez góry nazwany został Drogą Królewską.

Pierwszym historycznym starostą Białki był Mikołaj Komorowski. Jego dwór stał w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się szkoła, plebania i nowy kościół. Jego panowania nie możemy zaliczyć jednak do udanych, ponieważ już na samym początku wpadł w konflikt z okolicznymi chłopami rolnymi. Sprowadzał on obcych osadników – najprawdopodobniej z Niemiec – do pracy w swojej hucie żelaza. Ten i kilka innych czynników spowodowały zbrojne wystąpienie chłopstwa przeciwko staroście. Zburzyli oni hutę oraz złupili dwór Komorowskiego, zmuszając go do ucieczki i osadzając przychylnego sobie starostę – Jana Zamoyskiego.

Jednym z przywódców wspomnianego powyżej powstania, był Wojciech Nowobilski, który w 1636 roku został sołtysem Białki Tatrzańskiej na mocy aktu wydanego przez króla Jana Kazimierza. Dalszy harmonijny rozwój tej urokliwej wsi został spowolniony przez I rozbiór Polski, który sytuował Białkę pod panowaniem austryjackim. Warto jednak zauważyć, że w tych latach dynamicznie rozwinęło się szkolnictwo na tym terenie. Szkółka parafialna cieszyła się niemałym zainteresowaniem ze strony mieszkańców wsi. Zaowocowało to między innymi tym, że młodzież w trakcie I wojny światowej, świadoma swojej przynależności narodowej, chętnie wstępowała do Legionów Polskich – formacji dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego. Sam konflikt przyniósł jednak bardzo negatywne skutki dla Białki, mimo że nie prowadzono na jej terenie bezpośrednich walk. Kryzys gospodarczy dotknął znaczną część mieszkańców wsi, wielu z nich potraciło dorobek swojego życia. Lata 1913-1921, to przede wszystkim wspólne starania społeczeństwa Białki przy budowie nowego, murowanego kościoła. Swoje miejsce znalazło tam wiele dzieł, które możemy w nim podziwiać do dnia dzisiejszego.  W tym okresie zaczęli się też pojawiać w Białce pierwsi turyści, zwabieni czystym, górskim powietrzem. Kolejnym wydarzeniem, które zmąciło spokój tej podhalańskiej wsi była II wojna światowa. Z uwagi na bliskość granicy, Białka została już na samym początku wojny zajęta przez wojska słowackie, będące w sojuszu z hitlerowcami. Polityka wyzysku stosowana przez okupanta poskutkowała zubożeniem wsi. Wielu ważnych mieszkańców wsi, takich jak ks. Jan Madej, który zasłużył się aktywnie uczestnicząc w procesie budowy nowego kościoła, trafiło do aresztu lub nawet do obozów pracy i zagłady. Bliskość granicy ze Słowacją oraz terror stosowany przez okupanta praktycznie wykluczały powstanie spójnego ruchu oporu. Nie spowodowało to  jednak bezczynności społeczeństwa – prowadzone były przerzuty pojedynczych osób na teren Węgier.

Dzisiejsi mieszkańcy Białki Tatrzańskiej zamują się głównie turstyką i rolnictwem. Rozległe lasy, pełne unikalnych roślin, oraz umiarkowanie wysokie góry to idealne warunki dla każdego amatora aktywnego wypoczynku. Co ciekawe, miejscowość jest równie atrakcyjna latem co zimą. Oprócz mnogości nowoczesnych stoków narciarskich, okolice Białki bogate są w malownicze szlaki turystyczne. Warto zauważyć, że szlaki te mają zróżnicowany poziom trudności i długości, więc każdy powinien znaleźć coś dla siebie.

Odwiedzając Białkę nie można również zapomnieć o jej zabytkach. W pierwszej kolejności warto obejrzeć drewniany kościół pw. Św. Szymona i Judy Tadeusza zbudowany ok. 1700 roku w stylu barokowym. W jego wnętrzu obok zabytkowych ołtarzy, figur i rzeźb znajdziemy sporą kolekcję narzędzi gospodarczych z różnych epok. Godne uwagi jest także samo otoczenie kościółka, gdzie znajduje się wiele dorodnych lip – pomników przyrody, oraz murowane ogrodzenie, w którego obwodzie możemy podziwiać XVIII i XIX wieczne bramy. Co więcej, jeśli już jesteśmy w tych stronach, jest to niepowtarzalna okazja do zobaczenia występu zespołu regionalnego Bialcanie, działającego w Białce i odnoszącego sukcesy w Polsce i na świecie. Jest to niepowtarzalna okazja, aby poznać folklor tego górskiego regionu. Dodatwko, miłośnicy poezji z pewnością docenią, iż w tym miasteczku urodziła się słynna pisarka Hanka Nowobielska (właść. Janina Fiutowska), której wiersze ukazywały się na łamach kilku pism literackich, zyskując prz tym poklask czytelników. Autorka ta zdobyła również kilka nagród, były to m.in. I miejsce w 1966 roku w konkursie Klubu Pisarzy Ludowych w Lublinie oraz odznaka Zasłużonego Działacza Kultury przyznana jej w  1965 roku.

Autor części historycznej: Marcin Jóźwiak

Ciekawe miejsca

Ciekawe miejsca w miejscowości Białka Tatrzańska oraz najbliższej okolicy.

Zabytkowy kościół w Białce Tatrzańskiej

Zabytkowy kościół w Białce Tatrzańskiej

Przy ul. Środkowej w Białce Tatrzańskiej stoi zabytkowy drewniany kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy. Barokowo-gotycki kościół został wybudowany w 1700 roku przez miejscowych cieśli Jędrzeja Topora i Jana Chlipalskiego.

Więcej »

Nowy kościół w Białce Tatrzańskiej

W latach 1918 – 1921 z inicjatywy ks. Madeja w Białce Tatrzańskiej wybudowany został nowy, murowany kościół. Ołtarz główny, wykonany z mosiądzu, zaprojektował w 1912 roku Jan Sczepkowski, jeden z najbardziej znanych rzeźbiarzy 20 – lecia międzywojennego.

Więcej »

Galeria zdjęć