Dolina Gąsienicowa

Spis Treści

Dolina Gąsienicowa

będąca górnym piętrem Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, leży na granicy Tatr Zachodnich i Wysokich.

Od wschodu ogranicza ją boczna grań odchodząca od Skrajnego Granatu (2225 m n.p.m.) w kierunku Żółtej Turni (2087 m n.p.m.), od południa – odcinek grani od Skrajnego Granatu do Świnicy (2301 m n.p.m.) i od Świnicy do Kasprowego Wierchu (1987 m n.p.m.), a od zachodu grań Kasprowego Wierchu odchodząca od niego w kierunku północno-wschodnim, w stronę Kopy Magury (1704 m n.p.m.). Dolina dzieli się na dwie części – Dolinę Zieloną Gąsienicową (położoną po zachodniej stronie Kościelca) i Dolinę Czarną Gąsienicową (położoną po wschodniej stronie Kościelca). Od Doliny Zielonej Gąsienicowej odchodzi Sucha Dolina Stawiańska, natomiast odgałęzieniem Doliny Czarnej Gąsienicowej jest Kozia Dolinka. Nazwa doliny pochodzi od nazwiska Gąsieniców – dawnych właścicieli. W Dolinie Gąsienicowej znajduje się ponad 20 stawów różnej wielkości (z tego powodu kiedyś nazywana była Doliną Gąsienicowych Stawów lub Doliną Siedmiu Stawów). Z powodu rozwiniętej sieci wodnej w Dolinie rosną liczne gatunki roślin. Wśród nich ciekawym i rzadkich gatunkiem jest turzyca Lachenala, rosnąca przy brzegach wielu jezior Gąsienicowych.

Jeziora w Dolinie Gąsienicowej

W Dolinie Zielonej Gąsienicowej znajdują się:

Zielony Staw Gąsienicowy

Zielony Staw Gąsienicowy to jezioro położone w Dolinie Gąsienicowej, w kotle polodowcowym u podnóży Skrajnej i Pośredniej Turni, na wysokości 1672 m n.p.m. Ma powierzchnię 3,76 ha, głębokość około 15 m i jest największym jeziorem położonym w Dolinie Zielonej Gąsienicowej oraz ósmym co do wielkości w Tatrach. Ze stawu wypływa potok Sucha Woda spływający na całej długości dnem Doliny Suchej Wody Gąsienicowej. Jego nazwa pochodzi od planktonu nadającemu wodzie zielonkawe zabarwienie. Do 1907 roku przy brzegu jeziora stał niewielki schron turystyczny. Staw jest sztucznie zarybiony pstrągiem źródlanym. Legenda głosi, że w stawie została utopiona suka kalecząca wypasane na Hali owce – stąd wzięła się jego ludowa nazwa – Suczy Staw. Przy północno-wschodnim brzegu Zielonego Stawu prowadzi czarny szlak na Świnicką Przełęcz.

Zielony Staw Gąsienicowy
Zielony Staw Gąsienicowy
Zielony Staw Gąsienicowy
Zielony Staw Gąsienicowy

Długi Staw Gąsienicowy

Długi Staw Gąsienicowy (ludowa nazwa: Kuklaty Staw) leży w Dolinie Gąsienicowej, w cyrku polodowcowym, na wysokości 1783 m n.p.m., po zachodniej stronie Kościelca. Jego powierzchnia wynosi nieco ponad 1,5 ha, a głębokość ponad 10 m. Zasila go potok spływający z Zadniego Stawu Gąsienicowego, natomiast wypływający z niego potok spływa do Niżniego Czerwonego Stawku. Przy jego północnym brzegu biegnie niebieski szlak turystyczny z okolic Czerwonych Stawków na Przełęcz Karb. Jest też doskonale widoczny z czarnego szlaku na Świnicką Przełęcz oraz z Kościelca.

Długi Staw Gąsienicowy
Długi Staw Gąsienicowy

Kurtkowiec

Kurtkowiec (inna nazwa: Staw w Roztoce) leży w Dolinie Gąsienicowej na wysokości 1686 m n.p.m., na północ od Czerwonych Stawków Gąsienicowych i na wschód od Zielonego Stawu Gąsienicowego. Jego powierzchnia wynosi nieco ponad 1,5 ha, a głębokość poniżej 5 m. Jezioro ma nieregularny kształt. Przy wschodnim brzegu znajduje się na nim niewielka wysepka o powierzchni ok. 0,07 ha (najwyżej położona wyspa w Polsce), która w całości porośnięta jest kosodrzewiną. Na jej wysokości, przy  wschodnim brzegu jeziora znajduje się także niewielki półwysep. Kurtkowiec jest połączony potokiem z Niżnim Czerwonym Stawkiem Gąsienicowym. Przy południowym brzegu stawu przebiega niebieski szlak turystyczny na Przełęcz Karb, natomiast przy jego zachodnim brzegu biegnie czarny szlak z Hali Gąsienicowej na Świnicką Przełęcz.

Kurtkowiec / Staw w Roztoce
Kurtkowiec / Staw w Roztoce

Dwoisty Staw Gąsienicowy

Dwoisty Staw Gąsienicowy to dwa zbiorniki wodne położone w Dolinie Gąsienicowej na wysokości 1657 m n.p.m. u podnóży Małego Kościelca, na terenie Roztoki Stawiańskiej.

  • Dwoisty Staw Wschodni ma powierzchnię 1,35 ha i głębokości 9,2 m
  • Dwoisty Staw Zachodni ma powierzchnię niecałego 0,9 ha i głębokości 7,9 m

Dwoisty Staw charakteryzują duże wahania głębokości. W suchych okresach stawy zamieniają się w kilka mniejszych – Zachodni w dwa, a Wschodni nawet w trzy stawy. Do Dwoistego Stawu nie biegnie żaden znakowany szlak turystyczny. Jest on widoczny z czarnego szlaku na Świnicką Przełęcz lub ze szlaku na Kościelec.

Dwoisty Staw Gąsienicowy
Dwoisty Staw Gąsienicowy

Zadni Staw Gąsienicowy

Zadni Staw Gąsienicowy jest najwyżej położonym ze wszystkich stawów w Dolinie Gąsienicowej. Znajduje się na wysokości 1852 m n.p.m., u stóp Kościelca (2155 m n.p.m.), Świnicy (2301 m n.p.m.) i Zawratowej Turni (2247 m n.p.m.). Ma powierzchnię 0,515 ha i głębokość około 8 m. Staw jest pochodzenia glacjalnego. Zajmuje zagłębienie w kotle polodowcowym. Woda Zadniego Stawu zasila znajdujący się poniżej Długi Staw Gąsienicowy. Zadni Staw Gąsiennicowy przez większość roku jest zamarznięty, ze względu na duże zacienienie przez okoliczne szczyty. Nie prowadzi do niego żaden znakowany szlak turystyczny, kiedyś prowadziła obok niego ścieżka ze Świnickiej Przełęczy na Karb.

Zadni Staw Gąsienicowy
Zadni Staw Gąsienicowy

Litworowy Staw Gąsienicowy

Litworowy Staw Gąsienicowy (dawniej: Sobkowy Staw) położony jest w Dolinie Gąsienicowej, na terenie Roztoki Stawińskiej, na wysokości 1618 m n.p.m. Ma powierzchnię 0,4 ha i głębokość około 1 m. Staw zamieszkują płazy – żaba trawna i traszka górska. Nazwa stawu pochodzi od występującej przy brzegach rośliny o nazwie dzięgiel litwor. Wypływający z niego potok zasila Suchą Wodę. Jezioro zostało sztucznie zarybione pstrągiem źródlanym. Przy jego zachodnim brzegu przebiega czarny szlak na Świnicką Przełęcz – staw jest z niego doskonale widoczny.

Litworowy Staw Gąsienicowy
Litworowy Staw Gąsienicowy

Czerwone Stawki Gąsienicowe

Czerwone Stawki Gąsienicowe to dwa niewielkie jeziorka położone w Dolinie Gąsienicowej na południe od Kurtkowca, pomiędzy Zielonym Stawem Gąsienicowym i Długim Stawem Gąsienicowym.

  • Zachodni Wyżni Czerwony Stawek położony jest na wysokości 1694 m n.p.m., ma powierzchnię około 0,2 ha  i głębokość 1,4 m
  • Wschodni Niżni Czerwony Stawek położony jest 1693 m n.p.m., ma powierzchnię około 0,14 ha i  głębokość 1 m. Jest on połączony potokiem z Kurtkowcem

Przy północnych brzegach stawów przebiega niebieski szlak turystyczny na Przełęcz Karb, natomiast przy zachodnim brzegu Wyżniego Czerwonego Stawku biegnie czarny szlak z Hali Gąsienicowej na Świnicką Przełęcz.

Czerwone Stawki Gąsienicowe
Czerwone Stawki Gąsienicowe

Mokra Jama

Mokra Jama to niewielki staw położony w Dolinie Gąsienicowej o powierzchni niecałych 0,05 ha, którego brzegi porośnięte są bujną roślinnością, znajdujący się około 300 m od schroniska Murowaniec. Nie posiada dopływów ani odpływów.

Kotlinowy Stawek

Kotlinowy Stawek to oczko polodowcowe, położone w Dolinie Gąsienicowej, na północny zachód od Zielonego Stawu Gąsienicowego, na wysokości 1680 m n.p.m., u podnóży Beskidu. Ma powierzchnię około 0,02 ha i głębokość około 0,5m. W suchych okresach roku wysycha. Do stawu nie prowadzi żaden znakowany szlak turystyczny, jednak jest on widoczny z zielonego szlaku na Przełęcz Liliowe oraz czerwonego szlaku graniowego z Kasprowego Wierchu w stronę Świnicy.

Kotlinowy Stawek

Dwoiśniaczki

Grupa małych jeziorek położonych w Dolinie Gąsienicowej, pomiędzy Kurtkowcem i Dwoistymi Stawami, na wysokości około 1690 m n.p.m. Stawki wchodzące w skład tej grupy mają powierzchnię 0,019, 0,014, 0,007 i 0,002 ha. Dwa najmniejsze nie są jednak wymieniane w literaturze tatrzańskiej, zapewne z powodu ich częstego wysychania. Dwoiśniaczki najlepiej widoczne są z czarnego szlaku na Kościelec.

Troiśniak

Troiśniak (inaczej: Trójniak, Żabie Stawki) to grupa niewielkich jeziorek położonych w Dolinie Gąsienicowej, u wylotu Doliny Suchej Stawiańskiej, na wysokości 1612 m n.p.m.

Na Troiśniak składają się:

  • Troiśniak Wyżni – obecnie wyschnięty (pojawia się krótkookresowo po obfitych opadach)
  • Troiśniak Pośredni – o powierzchni niecałych 0,02 ha i głębokości około 0,5 m
  • Troiśniak Niżni –o powierzchni 0,003 ha i głębokości około 0,5 m

Występują w nich płazy – żaba trawna, traszka górska oraz traszka karpacka. Tuż przy stawach przebiega czarny szlak turystyczny na Świnicką Przełęcz. Około 100 m na północ znajduje się dolna stacja wyciągu narciarskiego Gąsienicowa.

Dwoiśniak

Dwoiściak Niżni położony jest w Dolinie Gąsienicowej, na wysokości 1588,2 m n.p.m. i ma powierzchnię około 0,007 ha. Niegdyś istniały dwa Dwoiściaki – wyżni i niżni, jednak obecnie ten pierwszy jest wyschnięty.

Jedyniak

Jedyniak to staw o powierzchni nieco ponad 0,06 ha, leżący w Dolinie Gąsienicowej, 700 m od Murowańca, na wysokości  1577 m n.p.m, położony kilkanaście metrów od szlaku, wśród kęp kosodrzewiny.

Czarny Staw Gąsienicowy

Czarny Staw Gąsienicowy położony jest w Dolinie Czarnej Gąsienicowej na wysokości 1624 m n.p.m. pomiędzy Kościelcem i Żółtą Turnią. Ma on powierzchnię prawie 18 ha i jest największym jeziorem wśród wszystkich położonych w Dolinie Gąsienicowej. Jego głębokość sięga 51 m, co daje mu czwarte miejsce pod względem głębokości wśród tatrzańskich jezior. Przy północno-wschodnim brzegu stawu znajduje się mała wysepka o powierzchni około 300 m2. Na początku XX wieku planowano na niej budowę Mauzoleum Juliusza Słowackiego, jednak dzięki protestom miłośników przyrody do budowy nie doszło. Staw pod koniec XIX wieku został sztucznie zarybiony pstrągiem źródlanym i potokowym. Czarny Staw Gąsienicowy jest jeziorem pochodzenia glacjalnego – wypełnia cyrk polodowcowy. Odpływem Czarnego Stawu Gąsienicowego jest Czarny Potok Gąsienicowy, który zasila Potok Suchej Wody, do którego wpływa w okolicy schroniska Murowaniec (na wysokości ok. 1420 m n.p.m.). Na przełomie wieków, w latach 1884–1920 nad brzegiem jeziora mieścił się bufet Józefa Sieczki z Zakopanego.

Zmarzły Staw Gąsienicowy

Zmarzły Staw Gąsienicowy leży na wysokości 1778 m n.p.m., w kotle polodowcowym u wylotu Dolinki Koziej, u stóp Małego Koziego Wierchu i Zawratowej Turni. Jego powierzchnia wynosi niecałe 0,3 ha, a głębokość około 3,7 m. Ze względu na niewielkie rozmiary i położenie wysoko w górach, w zacienionym miejscu, staw zamarza zimą do samego dna, a lód na nim utrzymuje się nawet do lipca. Potok wypływający ze stawu zasila Czarny Staw Gąsienicowy. Staw od północnej strony obchodzą dwa szlaki turystyczne – niebieski prowadzący na Zawrat i żółty prowadzący na Kozią Przełęcz.

Szlaki

Szlak ze Świnickiej Przełęczy do Dwoiśniaka

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość: 2,8 km
Czas przejścia: 0:30 (↓0:25)
Różnica poziomów: 2051 m – Świnicka Przełęcz
1608 m – Dwoiśniak (Hala Gąsienicowa)
443 m
Stopień trudności: Średni
Ekspozycja: Brak
Widoki: Z całego szlaku
Ubezpieczenia: Brak
Kolor szlaku: Czarny

Wariant: ZEJŚCIE

Ze Świnickiej Przełęczy (2052 m n.p.m.) schodzimy w kierunku Stawów Gąsienicowych trawersując zbocze Pośredniej Turni. Początkowo ułożona z kamieni droga jest wąska, stopniowo przechodząc w nieco szerszy chodnik. Po wschodniej stronie szlaku widzimy Zadni Staw Gąsienicowy, a nieco niżej – Długi Staw Gąsienicowy. Bardzo szybko wytracamy wysokość. Po wschodniej stronie możemy podziwiać wystający ze skalnej grani Kościelec (2155 m n.p.m.).

Szlak ze Świnickiej Przełęczy
Szlak ze Świnickiej Przełęczy
Zadni Staw Gąsienicowy
Zadni Staw Gąsienicowy
Na szlaku
Na szlaku

Strome zejście kończy się w okolicy skrzyżowania szlaków – w prawo odbija stąd niebieski szlak na Karb.

SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW
Niebieski Karb 0:30 (↓0:20)
Czarny Przełęcz Świnicka
Dwoiśniak
1:00 (↓0:45)
0:25 (↑0:30)

Krajobraz zmienia się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. W tyle zostawiamy skaliste górskie zbocza pokryte warstwą głazów i żwiru, a przed nami rozpościera się bajkowy krajobraz Doliny Zielonej Gąsienicowej. Wokół znajduje się kilka stawów – jeszcze przed skrzyżowaniem, po prawej stronie, znajdują się dwa niewielkie Czerwone Stawki, a zaraz za nimi – Kurtkowiec, o nieregularnym kształcie. Po lewej stronie znajduje się natomiast Zielony Staw – szlak turystyczny prowadzi samiutkim jego brzegiem.

Czerwone Stawki Gąsienicowe
Czerwone Stawki Gąsienicowe

Na zachodzie dobrze widoczny jest Kasprowy Wierch z charakterystycznymi budynkami – stacją kolejki i obserwatorium meteorologicznym.

Okolice szlaku coraz gęściej porastają połacie kosodrzewiny. Idąc dalej, mijamy jeszcze kilka niewielkich, czasami wyschniętych stawków, przechodzimy pod początkowym odcinkiem kolei linowo-krzesełkowej Gąsienicowa, mijamy jej dolną stację i dochodzimy do skrzyżowania szlaków turystycznych.

Hala Gąsienicowa
Hala Gąsienicowa

Galeria zdjęć