Jurgów
Jurgów leży w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Bukowina Tatrzańska. Na stałe mieszka w nim ok. 900 mieszkańców. Miejscowość położona jest na wysokości ok. 760 m n.p.m., na terenie Polskiego Spisza, w części zwanej Zamagórzem, nad rzeką Białką, nieopodal granicy polsko-słowackiej (przed wejściem Polski do strefy Schengen w Jurgowie działało przejście graniczne). Jurgów otaczają niewysokie wzgórza – od wschodu są to Brijov Vrh (1000 m n.p.m.), Średni Wierch (881 m n.p.m.) i Pusty Wierch (982 m n.p.m.), a od zachodu Niski Wierch (893 m n.p.m.)
Jurgów, leżący nieco na uboczu, z dala od tłocznych ośrodków turystycznych, jest doskonałym miejscem do wypoczynku dla osób, które podczas urlopu cenią sobie ciszę i spokój, zarazem nie będąc pozbawionym dostępu do licznych atrakcji i ciekawych form spędzania czasu.
Walory turystyczne
- baza noclegowa obejmująca ponad 30 obiektów (głównie kwatery prywatne)
- ośrodek narciarski
- liczne ośrodki narciarskie w okolicznych miejscowościach
- liczne trasy spacerowe i rowerowe po okolicy
- zabytki budownictwa ludowego
- cisza i spokój
Szlaki
Najbliższe wejścia do Tatrzańskiego Parku Narodowego (po stronie polskiej) znajdują się:
- na Wierchu Poroniec – początek trasy na Rusinową Polanę (8,6 km z Jurgowa)
- nieopodal Polany Zazadnia – początek trasy na Wiktorówki (12 km z Jurgowa)
- na Palenicy Białczańskiej (12,7 km z Jurgowa)
Rozpoczynając wycieczkę z dwóch pierwszych miejsc można bez problemu, nawet z dziećmi dotrzeć do wielu malowniczych tatrzańskich zakątków – Rusinowej Polany, Gęsiej Szyi, Polany pod Wołoszynem, Równi Waksmundzkiej czy Sanktuarium na Wiktorówkach. Startując z Palenicy Białczańskiej, oprócz znanej i obleganej trasy do Morskiego Oka i Czarnego Stawu, możemy wybrać się na Rysy, na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, na Szpiglasowy Wierch, a także Doliną Roztoki do Wodospadu Siklawica i dalej Doliną Pięciu Stawów na Zawrat oraz Świnicę (wycieczki trudniejsze).
Ponadto niedaleko znajduje się kilka ciekawych szlaków na Słowacji, między innymi:
- szlak z Tatranskiej Javoriny na Przełęcz pod Kopą (1750 m n.p.m.) – 10,6 km z Jurgowa
- szlak z Łysej Polany (granica polsko-słowacka) Doliną Białej Wody – 11,5 km
- szlak ze Zdiaru na Siroke Sedlo (1826 m n.p.m.) – 15,5 km z Jurgowa
…a także wiele ścieżek pieszo-rowerowych prowadzących po malowniczych terenach Pogórza Spiskiego. W okolicach Jurgowa znajdują się dwa znakowane szlaki: niebieski z Nowej Białej do Kacwina oraz czerwony z Bukowiny Tatrzańskiej, przez Łapsze Wyżne do Niedzicy.
Nazwa
Nazwa miejscowości Jurgów pochodzi od przydomku Jurgo lub Jurko, który nosił rozbójnik z Frankowej – założyciel wsi.
Historia
Miejscowość powstała w 1546 roku i była częścią dóbr podlegających zarządcy Zamku Dunajec w Niedzicy. Tak jak wszystkie miejscowości na Zamagórzu należała do Królestwa Węgier.
W 1920 roku Jurgów został przyłączony do Polski, w czasie II Wojny Światowej (1939 – 1945) należał do Słowacji. Po jej zakończeniu ponownie znalazł się– już na stałe – na terytorium naszego kraju.
Miejscowa ludność zajmowała się pasterstwem (także wysokogórskim – owce były wypasane między innymi w Dolinie Białej Wody i Dolinie Jaworowej), tkactwem, wycinką i obróbką drewna, wydobyciem żelaza oraz papiernictwem. W XX wieku na terenie Jurgowa działały młyny, elektrownia, tartak i folusz (zakład produkujący sukno) zasilane siłą wody rzeki Białki (a dokładnie specjalnie poprowadzonego bliżej wsi kanału Przekopa).
Zabytki i kultura
Jurgów ma długą i bogatą historię, czego świadectwem są również liczne znajdujące się w miejscowości zabytki. W Jurgowie warto zobaczyć:
- Kościół św. Sebastiana i MB Różańcowej – drewniany zabytkowy kościół wybudowany w 1675 roku (w stylu podhalańskim)
- Zagroda Sołtysów – ekspozycja muzealna prezentująca wyposażenie domostwa bogatej rodziny spiskiej w zabytkowym domu z 1861 roku
- Stara Remiza Strażacka – w jej wnętrzu znajduje się wystawa fotografii obrazujących historię Jurgowa na przestrzeni ostatniego wieku
- Zabytkowe zagrody pasterskie – zabytkowe szałasy przeniesione z różnych miejsc w Jurgowie i okolicy tworzące mini-skansen
- Tartak / młyn wody – jedyny budynek z grupy zabudowań przemysłowych zasilanych wodą z rzeki Białki
W Jurgowie, przy Ochotniczej Straży Pożarnej, działa orkiestra dęta (jej początki sięgają 1830 roku). Ponadto w miejscowości działa zespół regionalny „Cepelia-Podhale, Grupa Spiska z Jurgowa” (od 1953 roku) oraz młodzieżowy zespół „Małe Podhale. Grupa Spiska z Jurgowa” (założony w 1955 roku) propagujące miejscową kulturę ludową. Od 2007 roku istnieje także zespół teatralny „Mały Teatr Świata”.
Za mostem nad Białką, nad brzegiem rzeki stoi drewniany amfiteatr, w którym odbywają się różne imprezy kulturalne.
Jurgów zimą
W Jurgowie działa stacja narciarska (wyciągi krzesełkowe i orczykowe), a w okolicznych miejscowościach jest kilkanaście wyciągów do wyboru (między innymi w Czarnej Górze, Białce Tatrzańskiej i Bukowinie Tatrzańskiej) W okolicy znajduje się wiele kilometrów dróg świetnie nadających się do uprawiania narciarstwa biegowego. Z otaczających Jurgów pagórków można zjeżdżać na sankach.
Informacje praktyczne
W Jurgowie można zatrzymać się w jednym z ponad 30 obiektów noclegowych, których z roku na rok powstaje coraz więcej. Na terenie wsi znajduje się dobrze zaopatrzony sklep spożywczy.
Ponadto w Jurgowie mieści się agencja pocztowa, szkoła, przedszkole, biblioteka oraz jednostka ochotniczej straży pożarnej. W północnej części wsi, nad rzeką znajduje się boisko sportowe.
Odległości
20,4 km – do centrum Zakopanego
6,5 km – od Białki Tatrzańskiej (znany ośrodek narciarski, baseny termalne, restauracje)
4,9 km – od Bukowiny Tatrzańskiej (baseny termalne, ośrodki narciarskie, restauracje)
8,6 km – do najbliższego wejścia na teren TPN
4,6 km – do granicy ze Słowacją (Jurgów – Podspady)
Dojazd
Samochodem:
Od strony Nowego Targu jedziemy drogą nr 49 przez Gronków i Białkę Tatrzańską, następnie przez rondo i most nad Białką i dalej drogą nr 49 w stronę granicy polsko-słowackiej. Po przejechaniu niecałych 2 km m zjeżdżamy lekko w prawo w drogę lokalną prowadzącą do centrum Jurgowa.
Od strony Zakopanego jedziemy drogą nr 47 do Poronina, następnie drogą nr 961 do Bukowiny Tatrzańskiej, drogą nr 960 przez Bukowinę Tatrzańską, przez most na Białce i drogą nr 49 w stronę granicy polsko-słowackiej i dalej jak w poprzednim wariancie
Od strony Zakopanego jedziemy drogą Oswalda Balcera pod Tatrami, następnie drogą nr 960 do Bukowiny Tatrzańskiej i dalej jak w poprzednim wariancie
Pociągiem:
Najbliższe stacje kolejowe znajdują się w Poroninie, Zakopanem i Nowym Targu.
Autobusem:
Z Zakopanego i Nowego Targu do Jurgowa jeżdżą bezpośrednio autobusy PKS. Przystanki znajdują się w południowej części miejscowości oraz niedaleko kościoła.
Ważne adresy
Poczta
Jurgów 1
34-532 Jurgów