Wycieczkę rozpoczynamy na Siwej Polanie. Można tu dojechać samochodem (ok. 20 min z Zakopanego) lub busem. Trasa wycieczki biegnie przez Iwaniacką Przełęcz i dalej grzbietem Ornaku. Powrót Doliną Starorobociańską słynącą z najstarszych w Tatrach sztolni. Czas trwania wycieczki uwzględnia pięć piętnastominutowych postojów.
Szlak Doliną Chochołowską
Zobacz opis szlaku biegnącego Doliną Chochołowską
Szlak z Doliny Chochołowskiej na Iwaniacką Przełęcz
| INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
| Długość: | 3 km |
| Czas przejścia: | 1:30 (↓1:10) |
| Różnica poziomów: | 1037 m – Dolina Chochołowska 1459 m – Iwaniacka Przełęcz 422 m |
| Stopień trudności: | Średni |
| Ekspozycja: | Brak |
| Widoki: | Tak, z kilku miejsc |
| Ubezpieczenia: | Brak |
| Kolor szlaku: | Żółty |
Żółty szlak z Doliny Chochołowskiej na Iwaniacką Przełęcz odchodzi w lewo z dna doliny, około 100 metrów za Leśniczówką TPN. Początkowo, biegnąca razem ze szlakiem czarnym, droga jest błotnista i rozjeżdżona przez traktory. Na drodze towarzyszy nam szum płynącego z prawej strony Potoku Starorobociańskiego.
Po około półkilometrowym odcinku szlaki rozchodzą się. Informuje o tym drogowskaz zawieszony na drzewie na rozstaju dróg.
Szlak żółty wiedzie w lewo na Iwaniacką Przełęcz, natomiast czarny, w prawo Doliną Starorobociańską na Siwą Przełęcz.
| SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
| Żółty | Na Iwaniacką Przełęcz | 1:30 (↓1:10) |
| Czarny | Na Siwą Przełęcz | 2:20 (↓2:00) |
My idziemy szlakiem żółtym w kierunku Iwaniackiej Przełęczy. Po chwili naszym oczom ukazuje się urocza Polana Iwanówka położona na wysokości 1100-1140 m n.p.m. u wylotu Doliny Iwaniackiej.
Polanka dawniej była wypasana, stały na niej nawet szałasy pasterskie, jednak w przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w wyniku zaprzestania wypasu jej powierzchnia zmniejszyła się kilkukrotnie.
Nazwa polany wywodzi się od nazwiska Iwan, które nosił jej właściciel na przełomie XVII i XVIII wieku.
Mijamy Polanę Iwaniacką i wchodzimy na kilka chwil do lasu.
Następny odcinek drogi wiedzie niezalesionym dnem Doliny Iwaniackiej, wzdłuż Potoku Iwaniackiego. Wokół widać liczne połamane drzewa – pozostałość po lawinach i silnych wiatrach.
Po około półgodzinnym marszu szlak po raz ostatni przekracza Iwaniacki Potok (ostatnia szansa, aby uzupełnić zapasy wody), opuszcza dno Doliny Iwaniackiej i pnie się pod górę w kierunku północnym. Należy w tym miejscu szczególnie uważać, aby nie zgubić szlaku i nie pójść dalej dnem potoku – niektórym turystom to się zdarza…
Dalej droga wiedzie przez las stromymi, kamiennymi schodkami aż do zarośniętego upłazu Szałasisko (1350 – 1380 m n.p.m.). Uwaga! Po i w czasie deszczu ślisko!
Dalej, do samej Iwaniackiej Przełęczy, wiedzie przez las wygodna gruntowa ścieżka, nieznacznie wznosząca się ku górze.
Iwaniacka Przełęcz
Iwaniacka Przełęcz leży na wysokości 1459 m n.p.m. pomiędzy Kominiarskim Wierchem (1829 m n.p.m.) i masywem Ornaku (1854 m n.p.m.). Na przełęczy znajduje się polanka otoczona drzewami, na której można odpocząć przed dalszą drogą. Na północy widoczny jest Kominarski Wierch. Do 1987 roku prowadził na jego szczyt znakowany szlak turystyczny, który obecnie jest zamknięty. Na Iwaniackiej Przełęczy przełęczy znajduje się skrzyżowanie szlaków turystycznych. Można z niej zejść szlakiem żółtym w kierunku wschodnim na Halę Ornak, lub w kierunku zachodnim do Doliny Chochołowskiej. Szlak zielony odbija w kierunku południowym na Ornak i dalej na Siwą Przełęcz.
| SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
| Żółty | Do Doliny Chochołowskiej Do Doliny Kościeliskiej |
1:10 (↑1:30) 1:00 (↑1:15) |
| Zielony | Na Ornak | 1:30 (↓1:10) |
Skrzyżowanie szlaków na Iwaniackiej Przełęczy
Szlak przez Ornak
| INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
| Długość: | 4 km |
| Czas przejścia: | 2:15 (↓2:00) |
| Różnica poziomów: | 1459 m – Iwaniacka Przełęcz 1832 m – Suchy Wierch Ornaczański 1812 – Siwa Przełęcz 373 m |
| Stopień trudności: | Łatwy |
| Ekspozycja: | Brak |
| Widoki: | Na całym szlaku od momentu wyjścia z lasu |
| Ubezpieczenia: | Brak |
| Kolor szlaku: | Zielony |
Do Doliny Starorobociańskiej opadają dwa żleby – Piekiełko i Banisty Żleb, w którym mieściła się podobno najstarsza sztolnia w Tatrach, funkcjonująca prawdopodobnie już w XV wieku.Szlak odbija z Iwaniackiej Przełęczy w kierunku południowym. Droga wiedzie pod górę, przez świerkowy las, wśród gęstych paproci. Po pewnym czasie las kończy się. Po obejrzeniu się do tyłu ujrzymy masyw Kominiarskiego Wierchu. Po lewej stronie powoli odsłania się widok na masyw Czerwonych Wierchów oraz otoczenie Doliny Pyszniańskiej. Stopniowo, wraz z nabieraniem wysokości, odsłaniać się będą nam kolejne widoki. Przez dłuższy czas brniemy dość stromo pod górę wśród połaci kosodrzewiny, której korzenie niekiedy porastają ścieżkę (należy uważać, aby się o nie nie potknąć).
Z czasem kosodrzewina staje się coraz rzadsza, gdzieniegdzie pośród niej widoczne są rumowiska kamienne. Po dość męczącym podejściu wychodzimy na grzbiet Ornaku.
Grzbietem Ornaku na Siwą Przełęcz:
Grzbiet Ornaku jest bocznym odgałęzieniem grani głównej Tatr, biegnącym w kierunku północnym od Siwej Przełęczy do Iwaniackiej Przełęczy. Oddziela on Dolinę Pyszniańską od Doliny Starorobociańskiej. Grzbiet posiada cztery szczyty oddzielone od siebie przełęczami. Porośnięty jest sit skuciną, boimką dwurzędową i innymi gatunkami roślinności granitolubnej.
Z grzbietu rozciąga się piękny widok. Na wschodzie widoczna jest Krzesanica (2122 m n.p.m.), Tomanowy Wierch (1977 m n.p.m.) i Smreczyński Wierch (2066 m n.p.m.). W tle widać Tatry Wysokie, a w dole Dolinę Tomanową i nieco bardziej na południe – Dolinę Pyszniańską. Na południu widoczna jest Bystra (2248 m n.p.m.) i Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.), na zachodzie Trzydniowiański Wierch (1758 m n.p.m.), w dole Dolinę Starorobociańską, a za nim liczne szczyty Tatr Zachodnich.
Szlak wiedzie w górę i w dół szczytami i przełęczami ornaczańskiego grzbietu. Najpierw osiągamy Suchy Wierch Ornaczański (1832 m n.p.m.), najniższy i najdalej wysunięty na północ z czterech wierzchołków, łagodny, porośnięty trawą i kosodrzewiną. Spod niego, w kierunku Hali Ornak opada Żleb Pod Banie. Już w XV wieku funkcjonowały w nim kopalnie srebra, miedzi i rud żelaza. Prace archeologiczne wykazały, że funkcjonowało w tym miejscu kilka sztolni, znaleziono także pozostałości prażalni rudy i pieca hutniczego.
Następnie schodzimy kilka metrów w dół na Wyżnią Ornaczańską Przełęcz (1825 m n.p.m.). W stronę Doliny Starorobociańskiej schodzi Pośredni Żleb. Kolejnym wzniesieniem jest Ornak (1854 m n.p.m.). Nie jest on, jak by się mogło wydawać, najwyższym szczytem tego grzbietu. Wyróżnia się jednak spośród pozostałych, gdyż jego wierzchołek wygląda jak usypany, wielki stos kamieni. W stronę Doliny Starorobociańskiej schodzi spod niego żleb Graniczniak.
Po jego minięciu ponownie obniżamy się do Ornaczańskiej Przełęczy (1795 m n.p.m.), spod której opada Ornaczański Żleb do Pyszniańskiej Doliny. Na jego terenie również prowadzone były prace górnicze – już w XV wieku wydobywano tu rudy metali. Żlebem spływa Ornaczański Potok, który zasila Pyszniański Potok. Spod przełęczy, w stronę Doliny Starorobociańskiej, opada Żleb na Przełęcz.
Następnie znów nabieramy wysokości, aby wejść na Zadni Ornak (1867 m n.p.m.) – najwyższy z ornaczańskich szczytów (jego wierzchołek można ominąć od wschodniej strony).
Zaraz za nim znajdują się Siwe Skały – rumowisko skalne zbudowane z zielonkawych łupków chlorytowych, porośniętych żółtymi porostami. Ta skalna grupa położona jest na wysokości ok. 1600–1860 m n.p.m., a szlak przebiega ich górną częścią. Po ich pokonaniu obniżamy się na Kotłowe Siodło, przechodzimy przez ostatni, najbardziej wysunięty na południe wierzchołek – Kotłową Czubkę (1840 m n.p.m.) i schodzimy prosto na Siwą Przełęcz (1812 m n.p.m.).
Siwa Przełęcz
Siwa Przełęcz jest położona w Tatrach Zachodnich, pomiędzy Kotłową Czubką (1840 m n.p.m.) i Siwymi Turniami, które z kolei odchodzą od Siwego Zwornika (1965 m n.p.m.) na wysokości 1812 m n.p.m. Grzbiet w którym leży przełęcz oddziela od siebie dwie doliny – Starorobociańską, która położona jest po zachodniej stronie przełęczy i Pyszniańską, leżącą po jej wschodniej stronie.
Jej dawna, góralska nazwa brzmiała „Nad Stawki”.
Z Siwej Przełęczy rozciągają się piękne widoki. Na północy widoczny jest grzbiet Ornaku, na wschodzie widać Dolinę Pyszniańską, a nad nią Kamienistą (2121 m n.p.m.), Smreczyński Wierch (2066 m n.p.m.) i Tomanowy Wierch (1977 m n.p.m.), a dalej na północ – za Tomanową Przełęcza – Czerwone Wierchy (2122 m n.p.m.). Na południu widoczny jest Siwy Zwornik (1965 m n.p.m.), po jego lewej stronie – Błyszcz (2159 m n.p.m.), a po prawej – Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.). Na zachodzie, nad Doliną Starorobociańską górują Kończysty Wierch (2002 m n.p.m.), Czubik (1845 m n.p.m.) i Trzydniowiański Wierch (1758 m n.p.m.).
Po wschodniej stronie, tuż pod przełęczą widoczne są Siwe Stawki – dwa małe jeziorka polodowcowe.
Na przełęczy znajduje się skrzyżowanie szlaków turystycznych. Można stąd udać się zielonym szlakiem na Iwanicką Przełęcz przez grzbiet Ornaku lub na Gaborową Przełęcz i dalej na Starorobociański Wierch lub Błyszcz. Czarnym szlakiem można natomiast zejść Doliną Starorobociańską do Doliny Chochołowskiej.
Szlak Doliną Starorobociańską
Dolina Starorobociańska jest największym odgałęzieniem Doliny Chochołowskiej, odchodzącym od niej na wysokości 1035 m n.p.m., w okolicy Leśniczówki TPN (dawnego schroniska Blaszyńskich). Górna część doliny opiera się na północnych zboczach Kończystego Wierchu (2002 m n.p.m.), Starorobociańskiego Wierchu (2176 m n.p.m.) i Siwego Zwornika (1965 m n.p.m.). Dolina jest pochodzenia glacjalnego, wykształciła się wskutek działalności lodowców, czego dowodem jest jej U – kształtny przekrój. Nazwa doliny pochodzi od „starej roboty” – nazwy określającej starą, nieczynną kopalnię funkcjonującą w Banistym Żlebie najprawdopodobniej już od XV wieku. Obszar doliny był niegdyś wypasany i wchodził w skład Hali Stara Robota.
Dnem doliny spływa Starorobociański Potok. Jego źródło znajduje się na wysokości ok. 1410 m n.p.m. Jest on zasilany przez liczne niewielkie potoki (niektóre okresowe) spływające ze stoków Ornaku, Trzydniowiańskiego Wierchu i spod Siwej Przełęczy. W dolnej części zasila go Potok Iwaniacki. Sam, na wysokości ok. 1040 m n.p.m., zasila Potok Chochołowski. W dolinie zamieszkują liczne gatunki zwierząt, takie jak świstaki, jelenie, a górne partie odwiedzają kozice. Do doliny potrafią zaglądać także niedźwiedzie.
Dolina Starorobociańska – szlak
| INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
| Długość: | 5 km |
| Czas przejścia: | 2:10 (↑2:45) |
| Różnica poziomów: | 1812 – Siwa Przełęcz 1037 – Leśniczówka Chochołowska 775 m |
| Stopień trudności: | Łatwy |
| Ekspozycja: | Brak |
| Widoki: | Na całym szlaku do momentu wejścia do lasu |
| Ubezpieczenia: | Brak |
| Kolor szlaku: | Czarny |
Wariant: ZEJŚCIE
Zejście rozpoczynamy na Siwej Przełęczy (1812 m n.p.m.). Idziemy, w kierunku północnym, trawiastym zboczem Ornaku, podziwiając Dolinę Starorobociańską w całej okazałości. Po jej zachodniej stronie górują nad nią Kończysty Wierch (2002 m n.p.m.), Czubik (1845 m n.p.m.) i Trzydniowiański Wierch (1758 m n.p.m.), a po wschodniej stronie w całej okazałości prezentuje się masyw Ornaku. Po pokonaniu około półkilometrowego odcinka wchodzimy do Żlebu pod Pyszną, którym schodzimy stromo w dół, szybko wytracając wysokość. Wokół nas pojawia się coraz więcej kosodrzewiny. W okolicy szlaku spływa kilka niewielkich potoków, a niektóre z nich rozlewają się na ścieżce.
Siwa Przełęcz
Powoli zaczynają się pojawiać pierwsze drzewa. Z lewej strony widzimy wodospad spływający Wielką Szczerbą – żlebem opadającym z Dudowej Dolinki, również wchodzącej w skład Doliny Starorobociańskiej (leżą w niej Dudowe Stawki, doskonale widoczne z zielonego szlaku z Trzydniowiańskiego Wierchu na Kończysty Wierch). Po pokonaniu 2 km (od Siwej Przełęczy), na wysokości Starorobociańskiej Równi i spadającego do niej spod Ornaku żlebu Graniczniak, na dobre wchodzimy do lasu, gdzieniegdzie uszkodzonego przez lawiny schodzące żlebami spod Ornaku.
Dolina Starorobociańska
Ostatnia część trasy wiedzie błotnistą drogą mocno rozjeżdżoną przez traktory. Las jest intensywnie eksploatowany przez Wspólnotę Leśną Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie, często słychać dźwięk pracujących traktorów i pił łańcuchowych, przy drodze leżą ścięte drzewa. Po lewej stronie szlaku, za potokiem, znajduje się niewielka polanka – Dudówka, położona na wysokości 1130–1150 m n.p.m. Niegdyś była wypasana, ale wskutek zaprzestania jej użytkowania stopniowo zarasta. Obecnie jej powierzchnia wynosi nieco ponad pół hektara. Nazwa polany pochodzi od nazwiska dawnego jej właściciela lub użytkownika – Dudy.
Mniej więcej na wysokości Dudówki odchodzi w prawo hawiarska droga – nieznakowana ścieżka prowadząca kiedyś do kopalni Stara Robota. Kopalnia, położona w Banistym Żlebie, była najprawdopodobniej najstarszą w całych Tatrach i działała już w XV wieku. Wydobywano w niej rudy miedzi, srebra oraz żelaza (piryt). W skład kopalni wchodziło 12 sztolni (obecnie już zawalonych). Odnaleziono także pozostałości budynku i młyna kruszącego urobek.
Szlak biegnący Doliną Starorobociańską
Nieco dalej, po prawej stronie znajduje się, również zarastająca, Starorobociańska Polana. Leży ona na wysokości 1110–1120 m n.p.m. i ma powierzchnię nieco ponad 1 ha. Widoczny jest z niej wierzchołek Kominiarskiego Wierchu. Niedaleko za nią, mniej więcej na wysokości Polany Iwanówki, odgałęzia się w prawo Dolina Iwaniacka, którą przebiega żółty szlak na Iwaniacką Przełęcz. Po ostatnim, półkilometrowym odcinku docieramy do Doliny Chochołowskiej. Szlaki łączą się w miejscu położonym nieco powyżej Leśniczówki TPN (dawnego schroniska Blaszyńskich).
Dolina Starorobociańska
POWRÓT
Wracamy dnem Doliny Chochołowskiej w kierunku Siwej Polany.