Dolina Kościeliska
Dolina Kościeliska jest położona w Tatrach Zachodnich, w sąsiedztwie Doliny Chochołowskiej oraz Doliny Małej Łąki. Zajmuje obszar ok. 35 km2, a jej długość wynosi 9 km. Jest drugą co do wielkości doliną w polskiej części Tatr. Od zachodu ograniczają ją masywy Przedniej, Pośredniej i Zadniej Kopki, następnie Stoły, masyw Kominiarskiego Wierchu (ze schodzącą z niego, w kierunku dna doliny Raptawicką Granią) i grzbiet Ornaku. Od wschodu ograniczona jest masywem Małego Regla, Niżniego Stanikowego Siodła, Czerwonego Gronika, Wyżniego Stanikowego Siodła, Upłaziańskiego Wierszyka, Upłaziańskiej Kopki, Upłaziańskiej Kopy, Chudej Turni, Ciemniaka, Tomanowego Wierchu. Od południa ogranicza ją grań od Błyszcza, przez Pyszniańską Przełęcz i Kamienistą, po Smreczyński Wierch.
Dolina ma wiele odgałęzień. Największe z nich to:
- Dolina Miętusia, odchodząca w miejscu połączenia Potoku Miętusiego z Potokiem Kościeliskim, przy skrzyżowaniu szlaków turystycznych na Przysłop Miętusi, na wysokości 952 m n.p.m., zaraz za Wyżnią Kirą Miętusią
- Dolina Tomanowa, odchodząca na wysokości schroniska na Hali Ornak
- Dolina Pyszniańska, będąca górnym odgałęzieniem – przedłużeniem Doliny Kościeliskiej
Inne, mniejsze to między innymi: Żleb pod Wysranki, Wąwóz Kraków, Wściekły Żleb, Iwanowska Dolinka, Dolina Smytnia.
Dolna i środkowa część Doliny zbudowana jest ze skał osadowych, a górna z krystalicznych. Rzeźbę terenu uformował w niej między innymi lodowiec dolinny w epoce plejstocenu (nazywanej potocznie „lodowcową”).
W Dolinie Kościeliskiej znajdują się liczne jaskinie, w tym kilka udostępnionych turystycznie: Jaskinia Mroźna, Jaskinia Raptawicka, Jaskinia Obłazowa, Jaskinia Mylna, Jaskinia Smocza Jama.
Połowę obszaru Doliny Kościeliskiej stanowią lasy. Do dnia dzisiejszego zachowały się fragmenty lasów urwiskowych rosnących na skałach.
Dnem Doliny Kościeliskiej płynie Potok Kościeliski. Bierze swój początek w miejscu połączenia Pyszniańskiego Potoku z Tomanowym Potokiem, nieopodal Schroniska na Hali Ornak. Niektórzy uważają Przyszniański Potok za część Potoku Kościeliskiego. Jego długość na obszarze TPN łącznie z nim wynosi 8,5 km. Źródło Pyszniańskiego Potoku znajduje się na wysokości 1320 m n.p.m., na zboczach Kamienistej. Potok niekiedy znika pod powierzchnią, a następnie pojawia się znów w wypłukanych w skałach otworach.
Dolina ma bardzo ciekawą historię, przez lata była wykorzystywana do celów pasterskich, a także przemysłowych. Dnem doliny biegł trakt kupiecki, w związku z czym stanowiła ona także obszar działalności zbójników, o czym świadczą wymowne nazwy skał, takie jak: Zbójnickie Okna, Zbójnicka Turnia czy Zbójnicki Stół. Wiąże się z nią także wiele legend o ukrytych w niej skarbach (na skałach znajdują się znaki poszukiwaczy skarbów z XVI i XVII wieku, a jedna z nich wyjaśnia pochodzenie nazwy – otóż według starych góralskich przekazów, podczas wojny z Tatarami, mieszkańcy zapędzili grupę nieprzyjaciół pomiędzy strome skaliste ściany doliny i zatarasowali drogę zwalonymi drzewami, głazami i kamieniami. Wrogowie zmarli z wycieńczenia, a od stosów ich kości wzięła się nazwa – Dolina Kościeliska. Inna jej wersja głosi, że kamienie nie tylko odcięły im drogę ucieczki, ale posypały się bezpośrednio na nich.
Dolina Kościeliska jest jednym z najczęściej odwiedzanych przez turystów miejsc, dlatego w sezonie maszerują tędy tłumy ludzi. Droga do samego Schroniska jest odpowiednia dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, a także dla prowadzących wózki dziecięce. Z Kir do Polany Pisanej można dojechać czteroosobową dorożką (a zimą saniami), co jest płatne około 25 zł od osoby. Z miejsca postoju powozów do Schroniska jest jeszcze około pół godziny drogi.
Co warto zobaczyć?
- Bramy Kościeliskie – Niżnia, Pośrednia i Wyżnia,
- Wywierzysko Lodowe Źródło,
- Jaskinie Doliny Kościeliskiej – Mroźna, Mylna, Raptawicka, Obłazkowa,
- Wąwóz Kraków i jaskinia Smocza Jama,
- Hala Ornak,
- Smreczyński Staw.
Informacje na temat wszystkich powyższych miejsc znajdują się w opisie szlaku poniżej.
Informacje praktyczne
Dolina Kościeliska – parking
Przy wejściu do Doliny Kościeliskiej znajduje się kilka parkingów. Ceny pozostawienia na nich samochodu są zróżnicowane i wynoszą od 15 do nawet 40 zł za dobę. Oczywiście najdroższe są parkingi znajdujące się przy samym wejściu do Doliny. Jeżeli zaparkujemy nieco dalej (kilkadziesiąt metrów), możemy liczyć na niższą cenę.
Dolina Kościeliska – ile się idzie?
Przejście całej Doliny Kościeliskiej, z Kir do Schroniska PTTK na Hali Ornak, zajmuje około 1h 40 min (w jedną stronę, bez zatrzymywania). Długość szlaku wynosi 5,6 km. Jeżeli chcemy zahaczyć o znajdujące się po drodze atrakcje, takie jak jaskinie, Wąwóz Kraków czy Smreczyński Staw – musimy doliczyć odpowiednią ilość czasu.
Dolina Kościeliska – cennik
W Dolinie Kościeliskiej obowiązują standardowe bilety do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ich ceny prezentują się następująco:
- bilet normalny 8,00 zł
- bilet ulgowy 4,00 zł
- bilet 7-dniowy normalny 40,00 zł
- bilet 7-dniowy ulgowy 20,00 zł
- bilet grupowy normalny (grupa do 10 osób) 72,00 zł
- bilet grupowy ulgowy (grupa do 10 osób) 36,00 zł
- wstęp do Jaskini Mroźnej – 5,00 zł (dzieci do lat 6 – za darmo)
(aktualizacja 2022)
Dolina Kościeliska – z wózkiem
Trasa biegnąca Doliną Kościeliską jest w stopniu umiarkowanym przystosowana dla rodziców z dziećmi w wózkach. Na całej długości jest to utwardzona droga gruntowa, pod koniec nieco bardziej stroma. Na drodze występują liczne kamienie utrudniające przejazd (szczególnie pod koniec).
Dolina Kościeliska – z psem
Do Doliny Kościeliskiej nie można wybrać się z psem. Najbliższą doliną, w której dozwolone jest wejście z czworonożnym przyjacielem jest Dolina Chochołowska.
Szlak Doliną Kościeliską
Kiry
Szlak prowadzący przez jedną z najbardziej malowniczych dolin tatrzańskich rozpoczyna się w Kirach – osiedlu leżącym w obrębie miejscowości Kościelisko. U wylotu doliny mieści się kilka parkingów (duża rozpiętość cenowa – na niektórych zapłacimy 20 zł za dzień postoju samochodu, a na innych o połowę mniej), przystanek busów, kilka straganów z pamiątkami i jedzeniem fast food, budki z regionalnymi wyrobami i oscypkami oraz karczma.
Po wejściu na drogę wiodącą przez Dolinę Kościeliską, mijamy stoły turystyczne, toalety, tablicę informacyjną oraz kasę TPN, a następnie usytuowaną po lewej stronie Jarcową Skałkę – skałę wysokości 3 m. Skała zbudowana jest z wapienia numulitowego. Jej nazwa pochodzi od jej powierzchni, która pokryta jest licznymi drobinkami przypominającymi ziarna jęczmienia („jarec” to jęczmień w gwarze góralskiej), będących skamieniałymi skorupkami otwornic – namulitów.
Niżnia Kościeliska Brama
Po przejściu około 400 m, w miejscu gdzie droga spotyka się z Potokiem Kościeliskim, dochodzimy do Niżniej Kościeliskiej Bramy (zwanej inaczej Bramą Kantaka). Jest to malownicze przewężenie skalne nazwane tak w 1877 roku na cześć Kazimierza Kantaka, zasłużonego członka Towarzystwa Tatrzańskiego, któremu poświęcona jest tablica umieszczona na skale po drugiej stronie potoku. Na tej samej wysokości, po lewej stronie, znajduje się niewielka skalna wnęka wykuta przez człowieka (a więc nie jaskinia), do której chętnie zaglądają dzieci i inni ciekawscy turyści. Była ona częścią przygotowań do wybudowania tamy spiętrzającej wody Potoku Kościeliskiego, jednak plany te na szczęście nie zostały zrealizowane. Pionowe skały po lewej (wschodniej) stronie drogi są częścią zbocza Małego Regla (1142 m n.p.m.), natomiast te znajdujące się po prawej (zachodniej) stronie – Zadniej Kopki (1333 m n.p.m.).
Wyżnia Miętusia Kira
Po przejściu pomiędzy skałami wychodzimy na rozległą polanę – Wyżnią Miętusią Kirę. Ma ona długość ponad 700 m i szerokość około 170 m (w najszerszym miejscu), a jej powierzchnia wynosi ponad 8 ha. Leży na wysokości 935-950 m n.p.m., pomiędzy Hrubym Reglem i Kościeliskimi Kopkami. Ze wszystkich stron otaczają ją lasy świerkowe. Do końca pierwszej połowy XX wieku polana miała typowy charakter pasterski. Stały na niej także liczne zabudowania. Po utworzeniu Tatrzańskiego Parku Narodowego i zaprzestaniu wypasu owiec polana zaczęła stopniowo zarastać. Od lat 80 ubiegłego stulecia na polanie jest prowadzony kulturowy wypas owiec, co hamuje jej dalsze zarastanie. Mieści się tu kilka bacówek, a turyści mogą w nich kupić regionalne sery – oscypki i bundz. W połowie XX wieku na polanie istniała skocznia narciarska.
Przy końcu polany odbijają w dwie strony czarne szlaki (odcinki Ścieżki nad Reglami) – na zachód do Doliny Lejowej (lub dalej, do Doliny Chochołowskiej), a na wschód na Przysłop Miętusi oraz czerwony szlak na Ciemniak.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Na Przysłop Miętusi Do Doliny Lejowej |
1:00 (↓0:45) 0:45 (↓0:35) |
Czerwony | Na Ciemniak | 4:00 (↓3:00) |
W miejscu połączenia Potoku Miętusiego z Potokiem Kościeliskim, tuż przed mostem, stoją stoły turystyczne oraz toalety. Zaraz za potokiem obchodzimy wschodnim jej brzegiem Cudakową Polanę, a następny, trzystumetrowy odcinek pokonujemy przez las, wychodząc po chwili na kolejną polanę – Stare Kościeliska.
Stare Kościeliska
Niewielka polana Stare Kościeliska o długości ok. 350 m i szerokości 120 m (w najszerszym miejscu) leży na wysokości ok. 960-970 m n.p.m. Stanowiła ona kiedyś grunt kościelny, a niektóre źródła podają, że znajdował się na niej kościół. Jedna z hipotez głosi, że właśnie stąd wzięła się jej nazwa.
Od końca XVIII do połowy XIX wieku polana wręcz tętniła życiem. Znajdowały się tu między innymi huta miedzi, a następnie huta żelaza i zakład metalurgiczny), a także tartak, domy dla robotników, karczma i leśniczówka. Maszyny były napędzane kołem wodnym wykorzystującym wodę z Potoku Kościeliskiego. Obecnie po zabudowaniach pozostało tylko wspomnienie, pozostały jedynie dwie stupięćdziesięcioletnie lipy zasadzone przy ówczesnej leśniczówce oraz resztki pieca hutniczego, na których umieszczona jest pamiątkowa tablica.
Leśniczówka przez pewien czas pełniła funkcję uzdrowiskową. Przyjeżdżały do niej leczyć się osoby chore na gruźlicę. Walory polany i jej okolic były doceniane także później, po likwidacji kompleksu przemysłowego. W latach 1890 – 1926 mieściło się tu nieduże schronisko turystyczne z pokojami dla turystów i gospodą, założone przez hrabiego Władysława Zamoyskiego.
Tuż przy wejściu na polankę, przy drodze po prawej stronie, stoi Kaplica Zbójnicka. Według legendy została ufundowana przez tatrzańskich zbójników, jednak w rzeczywistości zrobili to pracownicy zakładu hutniczego. Kapliczka jest murowana, kryta gontem i ogrodzona drewnianym płotkiem, którego dwa słupki przedstawiają sylwetki zbójnika oraz górnika. Naprzeciwko kapliczki stoją stoły turystyczne.
Na końcu polany znajduje się rozwidlenie szlaków turystyczny. Niebieski, odchodzący w kierunku zachodnim prowadzi na Halę Stoły, natomiast czarny, odchodzący w kierunku wschodnim – do Jaskini Mroźnej. W miejscu rozwidlenia szlaku, zaraz za mostkiem, znajduje się platforma widokowa na niewielkie rozlewisko wywierzyska Lodowe Źródło, z którego woda bije z wydajnością 500-800 l/s. W wywierzysku żyje studniczek tatrzański, skorupiak spotykany m.in. w jaskiniach. Źródło odwadnia Dolinę Miętusią, część Doliny Małej Łąki oraz masyw Czerwonych Wierchów.
Pośrednia Kościeliska Brama
Zaraz za skrzyżowaniem przechodzimy przez Pośrednią Kościeliską Bramę, zwaną także Bramą Kraszewskiego (a dawniej „Między Krzesanice”). Jest to drugie przewężenie skalne na szlaku Doliną Kościeliską o długości około 500 m, gdzie wysokość skalnych ścian dochodzi do 100 metrów. Nazwa Brama Kraszewskiego została nadana temu miejscu z okazji pięćdziesięciolecia twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, co upamiętnia ufundowana przez Towarzystwo Tatrzańskie tablica wmurowana w skałę w 1877 roku. Niezwykle interesujący w tej części doliny jest pierwotny, urwiskowy las świerkowy i sposób w jaki drzewa zakorzeniły się w gołych skałach. Obecnie używa się nazwy Pośrednia Kościeliska Brama. Po wschodniej stronie wznosi się dobrze widoczna ze szlaku turnia Okręt (1100 m n.pm.), której nazwa pochodzi od jej kształtu przypominającego dziób okrętu. W skale, również po zachodniej stronie, na wysokości 980 m n.p.m. znajduje się figura św. Katarzyny umieszczona tu w 1897 roku. Jedna z hipotez mówi, że została postawiona jako dziękczynienie za powrót do zdrowia leśniczego, który spadł z tej skały ścinając drzewa, druga, za powrót do zdrowia cesarza Franciszka Józefa. W czasach funkcjonowania obiektów przemysłowych na polanie Stare Kościeliska znajdowała się zapora na Kościeliskim Potoku.
Polana Pisana
Po ponad kilometrowym odcinku wychodzimy na kolejną polanę – Polanę Pisaną. Leży ona na wysokości 1010-1100 m n.p.m. i zajmuje obszar około 6 ha. W pierwszej połowie XX wieku na polanie znajdował się szałas turystyczny, używany przez żołnierzy i kurierów w czasie II wojny światowej. W 1945 roku został on spalony przez żołnierzy niemieckich, następnie odbudowany służył turystom aż do roku 1987, kiedy to ponownie został spalony, tym razem na potrzeby filmu „Trójkąt Bermudzki”. Obecnie znajdują się tu końcowy postój dorożek konnych, toalety, stoły turystyczne oraz punkt czerpania wody z Potoku Kościeliskiego. Na polanie kończą się dwa jednokierunkowe szlaki – z Jaskini Mroźnej oraz przez Wąwóz Kraków. Polanę otaczają liczne skaliste turnie, a w ich wnętrzach ukrytych jest wiele jaskiń.
Wyżnia Kościeliska Brama
Kolejnym ciekawym miejscem na trasie jest, znajdująca się ok. 150 metrów za Polaną Pisaną, Wyżnia Kościeliska Brama (inaczej Brama Raptawicka), trzecie zwężenie na szlaku dnem doliny, mające długość około 700 metrów. Na początku tego niezwykle malowniczego odcinka, w kierunku wschodnim, odchodzi jednokierunkowy żółty szlak przez Wąwóz Kraków na Halę Pisaną.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Żółty | Przez Wąwóz Kraków | 0:50 |
Tuż za odbiciem znajduje się najwęższe miejsce Bramy, pomiędzy Raptawicką Turnią (po zachodniej stronie), a Skałą Pisaną (po wschodniej stronie). Skała Pisana to kilkunastometrowej wysokości skalna ściana z wyrytymi (obecnie już prawie niewidocznymi) autografami turystów z XIX wieku. U jej stóp znajduje się otwór czterystupięćdziesięciometrowej Jaskini Wodnej pod Pisaną. Wypływają z niej wody pochodzące z Kościeliskiego Potoku, utrudniające dostęp do niej. Z jaskinią związane są różne legendy, jedna z nich mówi o spoczywających w niej śpiących rycerzach (choć bardziej popularna jej wersja umiejscawia rycerzy w jaskiniach pod Giewontem), inna o kaczce, która raz do roku znosi w niej złote jajo. Nad otworem jaskini znajduje się ledwo widoczna płaskorzeźba śpiącego rycerza. Jaskinia nie jest udostępniona dla turystów.
Zaraz za Pisaną Skałą w kierunku zachodnim odchodzą szlaki do jaskini Raptawickiej i Mylnej.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Do Jaskini Raptawickiej | 0:20 |
Czerwony | Do Jaskini Mylnej | 0:15 |
Jaskinie Doliny Kościeliskiej
Jaskinia Mroźna
Jaskinia Mroźna ma długość 571 metrów (z czego trasa zwiedzania wynosi ok. 480 m), deniwelację 42,5 m i przebija na wylot masyw Organów. Jest to w zasadzie jeden poziomy, miejscami bardzo wąski korytarz.
Uwaga! W 2022 roku jaskinia nieczynna ze względu na prace remontowe.
Więcej: Jaskinia Mroźna
Jaskinia Raptawicka
Jaskinia Raptawicka, o długości 150 m i głębokości 15 m, położona jest w Raptawickiej Turni, około 180 m nad dnem Doliny Kościeliskiej. Jest częścią systemu jaskiniowego Jaskini Mylnej. Jaskinia Raptawicka jest udostępniona turystycznie. Można ją zwiedzać samodzielnie, ale należy mieć ze sobą własne źródło światła. Zimą dojście jest oblodzone, co powoduje że może być ślisko i niebezpiecznie. Zwiedzanie jaskini zajmuje ok. 30 minut. Więcej o Jaskini Raptawickiej
Jaskinia Obłazkowa
Jaskinia Obłazkowa ma długość 120 m i głębokość 5 m. Wejście do niej leży na wysokości 1098 m n.p.m. pomiędzy otworami wejściowymi do jaskiń Raptawickiej i Mylnej, około 130 m ponad dnem Doliny Kościeliskiej, w Raptawickiej Turni. Jest częścią systemu jaskiniowego Jaskini Mylnej. Jaskinia jest udostępniona turystycznie. Można ją zwiedzać samodzielnie, ale należy mieć ze sobą własne źródło światła (jedynie Sala Wstępna jest oświetlona światłem dziennym wpadającym do jaskini). Zwiedzanie trwa około 15 minut. Więcej o Jaskini Obłazkowej
Jaskinia Mylna
Jaskinia Mylna jest najciekawszą z jaskiń udostępnionych dla turystów, leżących po polskiej stronie Tatr. Pomimo, że nie posiada szaty naciekowej jej położenie, labirynt korytarzy i aura tajemniczości sprawiają, że warto ją odwiedzić. Jaskinia jest udostępniona turystycznie. Prowadzi przez nią jednokierunkowa trasa turystyczna o długości około 270 m (wychodzimy innym wejściem niż wchodzimy). Można ją zwiedzać samodzielnie, ale należy mieć ze sobą własne źródło światła. W jaskini jest mokro, a niektóre przejścia są wąskie i niskie. Do zwiedzania należy założyć porządne buty i ubranie, którego nie będzie szkoda pobrudzić. Zwiedzanie jaskini zajmuje około 45 minut. Więcej o Jaskini Mylnej
Na Halę Ornak
Niedaleko za rozwidleniem, po zachodniej stronie, pomiędzy drzewami wyłania się w prawie całej okazałości Raptawicka Turnia, kilkusetmetrowa skalna ściana, w której wnętrzu kryją się liczne jaskinie. Jest popularnym miejscem wspinaczkowym, prowadzi nią ponad 20 tras taternickich. U stóp Turni znajduje się wylot stusiedemdziesięciometrowej Jaskini Wodnej pod Raptawicką, przez którą przepływają wody Kościeliskiego Potoku. Jaskinia ta jest bardzo trudna w eksploracji, gdyż jest prawie całkowicie zalana wodą. Nie jest udostępniona turystycznie.
Po kolejnych kilku minutach marszu mijamy umiejscowiony po prawej stronie drogi metalowy krzyż z napisem „I nic nad Boga”. Pierwszy krzyż postawili tu studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1852 roku na polecenie poety Wincentego Pola (stąd nazwa Krzyż W. Pola), który chciał w ten sposób uczcić śmierć młynarza króla Zygmunta I, który poniósł śmierć, najprawdopodobniej z rąk zbójników, i został pochowany w okolicach dzisiejszego krzyża w obecnie niewidocznej już mogile. W 1892 roku krzyż został zamieniony przez Towarzystwo Tatrzańskie na nowszy, a później, w 1942 roku, odnowiony i ponownie poświęcony.
Hala Ornak
Hala Ornak jest nazwą dawnej hali pasterskiej należącej do górali z Cichego, w której skład wchodziły Mała Polana Ornaczańska, Wielka Polana Ornaczańska, a także zbocza Ornaku. Obecnie Hala Ornak nie jest już wypasana i powoli zarasta. Hala leży w Dolinie Pyszniańskiej, górnej części Doliny Kościeliskiej. Nazwa „Ornak” pochodzi od słowa orzeł („oreł” w gwarze góralskiej), który według legendy uniósł kilkuletniego chłopca, po czym upuścił go z dużej wysokości w wyniku czego dziecko zabiło się.
Mała Polanka Ornaczańska leży na wysokości 1095 – 1110 m n.p.m. i znajduje się na niej Schronisko PTTK. Wielka Polana Ornaczańska leży nieco dalej na południe, a w wyniku zaprzestania wypasu owiec jej powierzchnia zmniejszyła się o prawie 80%. Jej północnym krańcem przebiega żółty szlak na Iwaniacką Przełęcz. Częściowo w obszarze polan oraz w ich okolicy znajduje się utworzony w 1948 roku ścisły rezerwat przyrody Tomanowa – Smreczyny, chroniący największy w polskich tatrach obszar lasu świerkowego, a także ostoję licznych gatunków dzikich zwierząt.
Schronisko PTTK na Hali Ornak położone jest na wysokości 1100 m n.p.m. Zostało wybudowane zaraz po II Wojnie Światowej, a uroczyste otwarcie nastąpiło w 1948 roku. Budynek wykonany jest z drewnianych bali, w stylu zakopiańskim, według projektu Anny Górskiej. W 1973 roku schronisko otrzymało imię prof. Walerego Goetla – zmarłego rok wcześniej polskiego geologa, paleontologa, ekologa, zasłużonego członka Towarzystwa Tatrzańskiego, prezesa PTT, a następnie Komisji Turystyki Górskiej PTTK. Z tej okazji odsłonięto poświęconą nowemu patronowi tablicę pamiątkową umieszczoną na ścianie Schroniska.
Zanim wybudowano obecne schronisko, funkcję tę pełnił szałas turystyczny postawiony w 1909 roku na Polanie Pysznej. W czasie wojny chronili się w nim kurierzy i partyzanci. Zostało ono zniszczone w 1945 roku przez Niemców.
W schronisku znajduje się 49 miejsc noclegowych w pokojach: 2, 3, 4, 6, 7 i 8–osobowych, z łazienką na korytarzu, w cenie od 35 do 50 zł od osoby. Do dyspozycji gości są sala wypoczynkowa, kuchnia turystyczna oraz suszarnia odzieży.
Na parterze mieszczą się klimatyczna, góralska sala jadalna z kominkiem opalanym drewnem, kuchnia wydająca domowe posiłki, bufet oraz recepcja. W Schronisku wrzątek wydawany jest bezpłatnie. Dookoła budynku poustawiane są liczne ławy i stoły dla turystów, przy których można odpocząć, podziwiając piękno okolicznej przyrody. Spod Schroniska i z niedalekiej okolicy biegną interesujące szlaki turystyczne. Można stąd udać się do Smreczyńskiego Stawu, na Czerwone Wierchy przez Dolinę Tomanową i Chudą Przełączkę, na Iwaniacką Przełęcz (i dalej na Ornak lub do Doliny Chochołowskiej), a także wrócić do Kir.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Do Smreczyńskiego Stawu | 0:30 (↓0:20) |
Zielony | Na Chudą Przełączkę Do Kir |
2:00 (↓1:35) 1:30 (↓1:25) |
Żółty | Na Iwaniacką Przełęcz | 1:15 (↓1:00) |
Inne szlaki w Dolinie Kościeliskiej
Szlak z Doliny Kościeliskiej do Doliny Lejowej
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 2 km |
Czas przejścia: | 0:45 (↓0:35) |
Różnica poziomów: | 952 m – Cudakowa Polana 1093 m – Niżnia Kominiarska Polana 141 m |
Stopień trudności: | Łatwy |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Z polany Kominiarski Przysłop |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Czarny |
Wariant: PODEJŚCIE
Fragment Ścieżki nad Reglami odbija z Doliny Kościeliskiej tuż za polaną Wyżnia Miętusia Kira. Na początku obchodzimy polanę Stare Kościeliska od zachodniej strony, następnie wchodzimy do lasu świerkowego i rozpoczynamy podejście pod górę. Po około kilometrowym odcinku wychodzimy na polanę Kominiarski Przysłop.
Polana o powierzchni ok. 2,8 ha leży na wysokości 1110 – 1175 m n.p.m. na przełęczy pomiędzy Zadnią Kopką (1333 m n.p.m.) i Suchym Wierchem (1428 m n.p.m.). Polana była niegdyś wypasana i wchodziła w skład Hali Kominy Tylkowe, obecnie prowadzony jest na niej kulturowy wypas owiec. Stoją na niej dwa zabytkowe szałasy pasterskie. Obok jednego z nich znajduje się stół turystyczny. W zboczach Zadniej Kopki znajdowała się działająca do XVIII wieku kopalnia rudy żelaza. Z Kominiarskiego Przysłopu dobrze widoczne są szczyt Kominiarskiego Wierchu oraz kolejno, po jego prawej stronie: Wierch Świerkule, Wielki Opalony Wierch i Mały Opalony Wierch.
Czarny szlak biegnie na ukos, przez środek polany, a następnie znów ginie w świerkowym lesie. Po około półkilometrowym odcinku dochodzimy do skrzyżowania szlaków turystycznych znajdującego się tuż przed Niżnią Kominiarską Polaną. Można stąd kontynuować wędrówkę Ścieżką nad Reglami w stronę Doliny Chochołowskiej, skręcić na szlak Doliną Lejową lub wrócić tą samą drogą do Doliny Kościeliskiej.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Do Doliny Chochołowskiej Do Doliny Kościeliskiej |
1:30 (↑1:45) 0:35 (↑0:45) |
Żółty | Doliną Lejową (Między Ściany) | 0:50 (↑1:10) |
Szlak z Hali Ornak do Smreczyńskiego Stawu
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 1,3 km |
Czas przejścia: | 0:30 (↓0:20) |
Różnica poziomów: | 1108 m – Hala Ornak 1227 m – Smreczyński Staw 119 m |
Stopień trudności: | Łatwy |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Widok na Smreczyński Staw |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Czarny |
Wariant: PODEJŚCIE
Czarny szlak prowadzący nad Smreczyński Staw odbija w kierunku południowo-wschodnim, kilkadziesiąt metrów przed schroniskiem na Hali Ornak.
Kamienna droga prowadzi przez ciemny, świerkowy las nieznacznie pnąc się ku górze. Po kilku minutach marszu wchodzimy w zagłębienie terenu, w którym możemy przyjrzeć się znajdującemu się po lewej stronie ścieżki zarastającemu torfowisku.
Szlak prowadzi przez obszar ścisłej ochrony „Pyszna, Tomanowa, Pisana”. Powstał on jako rezerwat przyrody jeszcze przed utworzeniem Tatrzańskiego Parku Narodowego – w 1948 roku. Ma powierzchnię 1562,57 ha.
Smreczyński Staw
Smreczyński Staw to położone w Tatrach Zachodnich, w dolnej części Doliny Pyszniańskiej, górskie jezioro morenowe. Leży na wysokości 1227 m n.p.m. i ma powierzchnię około 0,8 ha. Jego średnia głębokość wynosi 1,8 m, a w najgłębszym miejscu – nieco ponad 5 m. Co ciekawe, pomimo że jeziorko jest bardzo płytkie, kiedyś uważano je za niezwykle głębokie, a nawet posiadające podwójne dno. Legenda z końca XIX wieku głosiła, że pewien góral chciał osuszyć staw. Gdy zabrał się do kopania rowu odwadniającego, tajemniczy głos z głębin Stawu zagroził, że zatopi wszystkie miejscowości, aż do samego morza.
Nad jeziorem zbudowany został taras widokowy z ławkami, na których można odpocząć podziwiając piękno otaczającej przyrody. Z tarasu, ponad lasem otaczającym jezioro, widoczne są szczyty okolicznych gór – Smreczyńskiego Wierchu (2086 m n.p.m.), Kamienistej (2126 m n.p.m.) i Błyszcza (2158 m n.p.m.).
Smreczyński Staw zamieszkują liczne gatunki zwierząt, między innym płazów – żab trawnych, traszek górskich i traszek karpackich. Wokół dominuje roślinność błotna.
Dolina Kościeliska zimą
Dolina Kościeliska jak najbardziej nadaje się do odwiedzenia zimą. W ośnieżonej scenerii wygląda naprawdę zjawiskowo. Zimą, zamiast dorożek, konie ciągną sanie (ale naprawdę polecamy wszystkim przejście trasy na piechotę 😉 ). Zimą nieczynna jest Jaskinia Mroźna. Pozostałe jaskinie Doliny Kościeliskiej są dostępne dla turystów, ale należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ podejście do jaskiń bywa oblodzone i bardzo śliskie.
Pogoda w Dolinie Kościeliskiej
Zobacz też: Dolina Lejowa
Autor: Agnieszka Ciborowska