Wycieczka na Sarnią Skałę

Wycieczkę rozpoczynamy na parkingu przy wylocie Doliny Strążyskiej. Można tu dojść na piechotę z centrum Zakopanego. Początkowo trasa przebiega Doliną Strążyską. Następnie ścieżką nad Reglami wchodzimy na Czerwoną Przełęcz, skąd po kilkunastu minutach osiągamy szczyt Sarniej Skały. Dalej schodzimy do Doliny Białego. Od wylotu Doliny Białego do wylotu Doliny Strążyskiej wracamy Ścieżką pod Reglami. Czas trwania wycieczki uwzględnia cztery piętnastominutowe postoje.

Szlak Doliną Strążyską

Dolina Strążyska, o powierzchni ok. 4 km2 i długości 3 km, powstała w wyniku uskoku tektonicznego. Od południa ogranicza ją masyw Giewontu, od zachodu Grzybowiec i Łysanki, a od wschodu grzbiet Grześkówki, Sarnia Skała i Suchy Wierch. Z powodu bliskości Zakopanego jest jedną z najliczniej odwiedzanych przez turystów dolin (6-8% całej frekwencji w Tatrach). Jeżeli chcemy w spokoju podziwiać uroki tej doliny, najlepiej wybrać się tu poza sezonem lub bardzo wczesnym rankiem. Najstarsze pisemne wzmianki o dolinie pochodzą z 1601 r.

Dnem doliny płynie wartki Potok Strążyski, którego źródło znajduje się w Małej Dolince – odgałęzieniu Doliny Strążyskiej, tuż pod Giewontem. Ma on kilka, przeważnie małych lub okresowych dopływów, największy z nich to Grzybowiecki Potok, który zasila go w okolicy Polany Strążyskiej. Potok Strążyski tworzy liczne kaskady, a jedne z piękniejszych można podziwiać naprzeciwko Skały Edwarda Jedlinka. Jego wody tworzą również główną atrakcję turystyczną doliny – Wodospad Siklawica.

Dolina Strążyska – szlak

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość:	2 km
Czas przejścia:	0:40 (↓0:35)
Różnica poziomów:	907 m – wejście do Doliny Strążyskiej 1040 m – Polana Strążyska 133 m
Stopień trudności:	Bardzo łatwy
Ekspozycja:	Brak
Widoki:	Brak
Ubezpieczenia	Brak
Kolor szlaku:	Czerwony

Na Polanę Strążyską idziemy czerwonym szlakiem wiodącym dnem doliny, wśród drzew, napotykając po drodze kilka ciekawostek. Około 0,5 km od wejścia znajduje się podłużna Polana Młyniska, na której, na ogrodzonym terenie, stoi leśniczówka TPN. Zaraz za polaną, na skale po lewej stronie drogi, widnieje zawieszona kilka metrów nad ziemią drewniana kapliczka z wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem.

Nieco dalej, mniej więcej w połowie doliny, zza drzew wyłaniają się Kominy Strążyskie (przed wiekami nazywane Dziadami lub Płaczkami) – pięć strzelistych, dolomitowych skał, które na początku XX w. były częstym celem wspinaczek.

Kolejnym ciekawym miejscem na trasie jest Skała Edwarda Jedlinka, w którą w 1897 roku, z inicjatywy Henryka Sienkiewicza, wmurowano tablicę pamiątkową. Edward Jedlinek (1855 – 1897) był czeskim publicystą, propagującym przyjaźń między narodami polskim i czeskim. Wydał wiele prac na temat naszego kraju, zarówno indywidualnych jak i artykułów do prasy polskiej i czeskiej.

Polana Strążyska

Polana Strążyska to podłużna hala wielkości nieco ponad 2 ha, położona na wysokości 1020-1060 m. Niegdyś służyła, jako miejsce wypasu owiec, po czym pamiątką są stojące na niej szałasy pasterskie. Stąd też jej nazwa pochodząca od słowa „strąga” – zagroda do dojenia owiec. Na uwagę zasługuje również spory wapienny głaz, niegdyś nazywany przez turystów „Sfinksem”. Można tu się posilić w herbaciarni oraz skorzystać z toalety (płatnej 2 zł).

Z polany, przy ładnej pogodzie, rozciąga się piękny widok na północne zbocze Giewontu. Ta skalna ściana pochłonęła życie ponad 100 osób.

SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW
Czerwony	Do Zakopanego Na Giewont	0:35 2:35  (↓1:55)
Żółty	Do Siklawicy	0:10 (↕)
Czarny	Na Czerwoną Przełęcz Na Przełęcz w Grzybowcu	0:45  (↓0:35) 0:50  (↓0:35)

 

Szlak z Doliny Strążyskiej na Czerwoną Przełęcz

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość:	1 km
Czas przejścia:	0:45 (↓0:35)
Różnica poziomów:	1040 m – Polana Strążyska 1303 m – Czerwona Przełęcz 261 m
Stopień trudności:	Średni
Ekspozycja:	Brak
Widoki:	Brak
Ubezpieczenia:	Brak
Kolor szlaku:	Czarny

Kamiennymi schodkami, zabezpieczonymi drewnianą barierką, znajdującymi się przy końcu Polany Strążyskiej rozpoczynamy podchodzenie zakosami, dość stromo, pod górę. Po chwili wchodzimy do lasu, z którego wyjdziemy dopiero na Czerwonej Przełęczy. Po drodze, między pięknymi, starymi drzewami możemy podziwiać szczyt Sarniej Skały.

Wariant: PODEJŚCIE

Czerwona Przełęcz

Czerwona Przełęcz (dawniej nazywana Wolarzyskiem), położona na 1303 m n.p.m., znajduje się pomiędzy dwoma szczytami – Sarnią Skałą i Suchym Wierchem (na którego szczyt, o wysokości 1539 m n.p.m. nie prowadzi żaden szlak turystyczny). Od polanki na przełęczy odchodzi krótki szlak na szczyt Sarniej Skały. Przechodzi przez nią także czarny szlak turystyczny zwany Drogą nad Reglami. Sto lat temu stała tu altanka dla turystów, która została zniszczona przez wichury. Na polance można jednak nadal odpocząć – na przykład siadając na leżących wokół pniach. W czasie deszczu należy uważać, gdyż polanka pokrywa się śliskim błotem i łatwo się przewrócić.

SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW
Czarny	Na Polanę Strążyską Na Sarnią Skałę Do Doliny Białego	0:35  (↑0:45) 0:15 (↓0:10) 0:10 (↑0:15)

 

Szlak z Czerwonej Przełęczy na Sarnią Skałę

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość:	0,5 km
Czas przejścia:	0:15 (↓0:10)
Różnica poziomów:	1303 m – Czerwona Przełęcz 1377 m – Sarnia Skała 74 m
Stopień trudności:	Średni
Ekspozycja:	Średnia
Widoki:	Ze szczytu
Ubezpieczenia:	Brak
Kolor szlaku:	Czarny

Wariant: PODEJŚCIE

Początek trasy przebiega przez las, po krótkiej chwili wychodzimy z niego i podążamy drogą przez porośniętą kosodrzewiną polanę, przy ładnej pogodzie podziwiając piękne widoki na okoliczne tatrzańskie szczyty. Podejście nie jest trudne, jedynie końcowy odcinek na sam szczyt, prowadzący wśród skał (obchodzimy szczyt dookoła od prawej strony) jest dość stromy.

Na Czerwoną Przełęcz wracamy tą samą drogą.

Sarnia Skała

Sarnia Skała (wcześniej nazywana Małą Świnicą, Świniczką lub Świnią Skałą) to szczyt o wysokości 1377 m n.p.m. położony w Tatrach Zachodnich, pomiędzy Doliną Strążyską, a Doliną Białego.

Jest to skalista grań, zbudowana z wapieni dolomitowych, długości około 300 m. Szlak na Sarnią Skałę jest licznie uczęszczany przez turystów z kilku powodów. Znajduje się on blisko Zakopanego, podejście nie jest zbyt trudne, ani eksponowane, za to ze szczytu, we wszystkie strony można podziwiać piękne górskie widoki. Na północ rozciąga się panorama Zakopanego i Podhala. Na zachód widzimy Łysanki i Kominiarski Wierch, a na południe Suchy Wierch oraz 600-metrową północną ścianę Giewontu.

Sarnia Skała jest obiektem zainteresowań botaników, gdyż występuje na niej wiele rzadkich gatunków roślin, między innymi sosna drzewokosa, ostrożeń głowacz, jarząb nieszpułkowy, irga kutnerowata, rośliny wapieniolubne: dębik ośmiopłatkowy i dzwonek jednostronny, wierzba alpejska, omieg kozłowiec, różeniec górski i jaskier alpejski.

Sarnia Skała była niegdyś celem poszukiwaczy skarbów (zapewne z powodu swojego tajemniczego wyglądu, przypominającego ruiny pełnej zakamarków twierdzy czy warowni…).

Szlak z Czerwonej Przełęczy do Doliny Białego

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość:	0,5 km
Czas przejścia:	0:10 (↑0:15)
Różnica poziomów:	1303 m – Czerwona Przełęcz 1212 m – Dolina Białego (część górna) 109 m
Stopień trudności:	Średni
Ekspozycja:	Brak
Widoki:	Brak
Ubezpieczenia:	Brak
Kolor szlaku:	Czarny

Z Czerwonej Przełęczy rozpoczynamy schodzenie kamienistą drogą. Zejście, wiodące przez las, jest dosyć strome, a po deszczu należy uważać, aby nie poślizgnąć się na mokrych kamieniach. Po 10 minutach znajdujemy się na skrzyżowaniu szlaków – możemy pójść czarnym szlakiem prosto, pod górę do Kalatówek, lub żółtym w lewo, w dół do Doliny Białego.

SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW
Czarny	Na Kalatówki Na Sarnią Skałę Do Doliny Strążyskiej	1:20 (↕) 0:25 (↓0:20) 0:50 (↕)
Żółty	Do Ścieżki pod Reglami przez Dolinę Białego	1:00 (↑1:15)

 

Szlak Doliną Białego

INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU
Długość:	3 km
Czas przejścia:	0:55 (↑1:15)
Różnica poziomów:	1212 m – Dolina Białego (część górna) 920 m – Wejście do Doliny 292 m
Stopień trudności:	Bardzo łatwy
Ekspozycja:	Brak
Widoki:	Brak
Ubezpieczenia:	Brak
Kolor szlaku:	Żółty

Wariant: ZEJŚCIE

Dolina Białego o długości 2,5 km i powierzchni 300 ha leży pomiędzy masywami Krokwi (1378 m n.p.m.), Sarniej Skały (1377 m n.p.m.) i opadającego w kierunku północnym grzbietu Spaleńca. Dolina jest licznie uczęszczana przez turystów, choć jest tu trochę luźniej niż w leżącej nieopodal Dolinie Strążyskiej.

Dolina jest porośnięta lasem jodłowo–bukowym. Na jej skalnych zboczach występuje kosodrzewina, a w górnych partiach – limba. Klimat Doliny Białego jest nieco chłodniejszy, między innymi z powodu zacienienia przez ogromny masyw Giewontu – z tego powodu piętra roślinności są nieco obniżone. Występuje tu wiele rzadkich gatunków roślin takich jak ostrożeń głowacz, sosna drzewokosa, gnidosz Hacqueta i irga kutnerowata.

W 1954 roku, w Dolinie Białego utworzono rezerwat ścisły, który w 1965 roku został nazwany imieniem leśnika i rzecznika utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego – Stanisława Sokołowskiego. W rezerwacie tym występują gatunki ptaków objęte ścisłą ochroną – głuszce oraz cietrzewie.

Po zejściu na szlak żółty droga wiedzie przez las, stopniowo opadając do dna doliny z płynącym nim Białym Potokiem. Przechodzimy nad nim po drewnianym mostku, gdzie możemy chwilę odpocząć na ławeczkach podziwiając piękny, trójschodkowy wodospad.

Następnie dalej idziemy w dół kamienno-żwirową drogą, przy akompaniamencie, płynącego wzdłuż szlaku, Białego Potoku. Co jakiś czas spomiędzy drzew wyłaniają się ostre skały gdzieniegdzie porośnięte kosodrzewiną. Na szlaku możemy zajrzeć w głąb dwóch zachodnich odgałęzień Doliny Białego – Suchej Doliny, odchodzącej od jej górnych partii oraz Siwarowego Żlebu, odchodzącego od części środkowej (na wysokości ok. 1000 m n.p.m.).

Biały Potok, o długości 4,5 km, jest potokiem tatrzańskim o największym średnim spadku dochodzącym do 187 m/km. Jego jedynym dopływem jest nieduży strumień płynący Siwarowym Żlebem. Po wypłynięciu z doliny płynie przez Zakopane zasilając w okolicy ul. Orkana Potok Młyniska. Część jego wód umyka po drodze podziemnymi szczelinami i jaskiniami.

Około 10 minut marszu od wyjścia z doliny napotykamy na jeszcze jedną ciekawostkę – okratowane wejście do nieczynnej sztolni uranowej, w której w latach 1950-1955 Rosjanie wydobywali rudę uranu na potrzeby budowy bomby atomowej. W owym czasie dolina była zamknięta dla turystów i pilnie strzeżona, a cała operacja miała charakter tajny – nie zachowały się żadne dokumenty na jej temat. Łącznie wykuto 272 m korytarzy, jedno wejście znajduje się tuż przy szlaku, a drugie wyżej – w zboczu doliny. Na szczęście ilość uranu okazała się nieznaczna, więc wydobycia zaprzestano.

Po kilkuminutowym spacerze, wśród skał porośniętych kosodrzewiną (po wschodniej stronie potoku widzimy charakterystyczne skałki – Koryciska), dochodzimy do wylotu Doliny Białego (znajdującego się na wysokości 920 m n.p.m.).

Ostatni odcinek drogi biegnie dnem dość wąskiego wąwozu. Trakt ten powstał na początku XX wieku, wcześniej górale pędzący swe owce musieli pokonywać tę część drogi górą – Kopą nad Białym. Po minięciu kasy TPN znajdujemy się na Ścieżce Pod Reglami, gdzie możemy posilić się w prywatnym bufecie znajdującym się naprzeciwko wejścia do Doliny.

POWRÓT

Od wylotu Doliny Białego do wylotu Doliny Strążyskiej wracamy Ścieżką pod Reglami (ok. 0:25 h)