Wycieczkę rozpoczynamy na parkingu przy wylocie Doliny Strążyskiej. Można tu dojść na piechotę z centrum Zakopanego. Początkowo trasa przebiega Doliną Strążyską. Następnie ścieżką nad Reglami wchodzimy na Czerwoną Przełęcz, skąd po kilkunastu minutach osiągamy szczyt Sarniej Skały. Dalej schodzimy do Doliny Białego. Od wylotu Doliny Białego do wylotu Doliny Strążyskiej wracamy Ścieżką pod Reglami. Czas trwania wycieczki uwzględnia cztery piętnastominutowe postoje.
Szlak Doliną Strążyską
Dolina Strążyska, o powierzchni ok. 4 km2 i długości 3 km, powstała w wyniku uskoku tektonicznego. Od południa ogranicza ją masyw Giewontu, od zachodu Grzybowiec i Łysanki, a od wschodu grzbiet Grześkówki, Sarnia Skała i Suchy Wierch. Z powodu bliskości Zakopanego jest jedną z najliczniej odwiedzanych przez turystów dolin (6-8% całej frekwencji w Tatrach). Jeżeli chcemy w spokoju podziwiać uroki tej doliny, najlepiej wybrać się tu poza sezonem lub bardzo wczesnym rankiem. Najstarsze pisemne wzmianki o dolinie pochodzą z 1601 r.
Dnem doliny płynie wartki Potok Strążyski, którego źródło znajduje się w Małej Dolince – odgałęzieniu Doliny Strążyskiej, tuż pod Giewontem. Ma on kilka, przeważnie małych lub okresowych dopływów, największy z nich to Grzybowiecki Potok, który zasila go w okolicy Polany Strążyskiej. Potok Strążyski tworzy liczne kaskady, a jedne z piękniejszych można podziwiać naprzeciwko Skały Edwarda Jedlinka. Jego wody tworzą również główną atrakcję turystyczną doliny – Wodospad Siklawica.
Potok Strążyski. Kaskady naprzeciwko Skały Edwarda Jedlinka.
Dolina Strążyska – szlak
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 2 km |
Czas przejścia: | 0:40 (↓0:35) |
Różnica poziomów: | 907 m – wejście do Doliny Strążyskiej
1040 m – Polana Strążyska 133 m |
Stopień trudności: | Bardzo łatwy |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Brak |
Ubezpieczenia | Brak |
Kolor szlaku: | Czerwony |
Na Polanę Strążyską idziemy czerwonym szlakiem wiodącym dnem doliny, wśród drzew, napotykając po drodze kilka ciekawostek. Około 0,5 km od wejścia znajduje się podłużna Polana Młyniska, na której, na ogrodzonym terenie, stoi leśniczówka TPN. Zaraz za polaną, na skale po lewej stronie drogi, widnieje zawieszona kilka metrów nad ziemią drewniana kapliczka z wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem.
Kapliczka w Dolinie Strążyskiej
Nieco dalej, mniej więcej w połowie doliny, zza drzew wyłaniają się Kominy Strążyskie (przed wiekami nazywane Dziadami lub Płaczkami) – pięć strzelistych, dolomitowych skał, które na początku XX w. były częstym celem wspinaczek.
Dolina Strążyska. Kominy Strążyskie.
Kolejnym ciekawym miejscem na trasie jest Skała Edwarda Jedlinka, w którą w 1897 roku, z inicjatywy Henryka Sienkiewicza, wmurowano tablicę pamiątkową. Edward Jedlinek (1855 – 1897) był czeskim publicystą, propagującym przyjaźń między narodami polskim i czeskim. Wydał wiele prac na temat naszego kraju, zarówno indywidualnych jak i artykułów do prasy polskiej i czeskiej.
Skała Edwarda Jedlinka w Dolinie Strążyskiej.
Polana Strążyska
Polana Strążyska to podłużna hala wielkości nieco ponad 2 ha, położona na wysokości 1020-1060 m. Niegdyś służyła, jako miejsce wypasu owiec, po czym pamiątką są stojące na niej szałasy pasterskie. Stąd też jej nazwa pochodząca od słowa „strąga” – zagroda do dojenia owiec. Na uwagę zasługuje również spory wapienny głaz, niegdyś nazywany przez turystów „Sfinksem”. Można tu się posilić w herbaciarni oraz skorzystać z toalety (płatnej 2 zł).
Z polany, przy ładnej pogodzie, rozciąga się piękny widok na północne zbocze Giewontu. Ta skalna ściana pochłonęła życie ponad 100 osób.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czerwony | Do Zakopanego
Na Giewont |
0:35
2:35 (↓1:55) |
Żółty | Do Siklawicy | 0:10 (↕) |
Czarny | Na Czerwoną Przełęcz
Na Przełęcz w Grzybowcu |
0:45 (↓0:35)
0:50 (↓0:35) |
- Głaz “Sfinks” na Polanie Strążyskiej
- Polana Strążyska – w tle Giewont
- Polana Strążyska
Szlak z Doliny Strążyskiej na Czerwoną Przełęcz
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 1 km |
Czas przejścia: | 0:45 (↓0:35) |
Różnica poziomów: | 1040 m – Polana Strążyska 1303 m – Czerwona Przełęcz 261 m |
Stopień trudności: | Średni |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Brak |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Czarny |
Kamiennymi schodkami, zabezpieczonymi drewnianą barierką, znajdującymi się przy końcu Polany Strążyskiej rozpoczynamy podchodzenie zakosami, dość stromo, pod górę. Po chwili wchodzimy do lasu, z którego wyjdziemy dopiero na Czerwonej Przełęczy. Po drodze, między pięknymi, starymi drzewami możemy podziwiać szczyt Sarniej Skały.
Wariant: PODEJŚCIE
- Szlak z Doliny Strążyskiej na Czerwoną Przełęcz
- Pomnik Przyrody
Czerwona Przełęcz
Czerwona Przełęcz (dawniej nazywana Wolarzyskiem), położona na 1303 m n.p.m., znajduje się pomiędzy dwoma szczytami – Sarnią Skałą i Suchym Wierchem (na którego szczyt, o wysokości 1539 m n.p.m. nie prowadzi żaden szlak turystyczny). Od polanki na przełęczy odchodzi krótki szlak na szczyt Sarniej Skały. Przechodzi przez nią także czarny szlak turystyczny zwany Drogą nad Reglami. Sto lat temu stała tu altanka dla turystów, która została zniszczona przez wichury. Na polance można jednak nadal odpocząć – na przykład siadając na leżących wokół pniach. W czasie deszczu należy uważać, gdyż polanka pokrywa się śliskim błotem i łatwo się przewrócić.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Na Polanę Strążyską Na Sarnią Skałę Do Doliny Białego |
0:35 (↑0:45) 0:15 (↓0:10) 0:10 (↑0:15) |
Szlak z Czerwonej Przełęczy na Sarnią Skałę
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 0,5 km |
Czas przejścia: | 0:15 (↓0:10) |
Różnica poziomów: | 1303 m – Czerwona Przełęcz 1377 m – Sarnia Skała 74 m |
Stopień trudności: | Średni |
Ekspozycja: | Średnia |
Widoki: | Ze szczytu |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Czarny |
Wariant: PODEJŚCIE
Początek trasy przebiega przez las, po krótkiej chwili wychodzimy z niego i podążamy drogą przez porośniętą kosodrzewiną polanę, przy ładnej pogodzie podziwiając piękne widoki na okoliczne tatrzańskie szczyty. Podejście nie jest trudne, jedynie końcowy odcinek na sam szczyt, prowadzący wśród skał (obchodzimy szczyt dookoła od prawej strony) jest dość stromy.
Na Czerwoną Przełęcz wracamy tą samą drogą.
Sarnia Skała
Sarnia Skała (wcześniej nazywana Małą Świnicą, Świniczką lub Świnią Skałą) to szczyt o wysokości 1377 m n.p.m. położony w Tatrach Zachodnich, pomiędzy Doliną Strążyską, a Doliną Białego.
Jest to skalista grań, zbudowana z wapieni dolomitowych, długości około 300 m. Szlak na Sarnią Skałę jest licznie uczęszczany przez turystów z kilku powodów. Znajduje się on blisko Zakopanego, podejście nie jest zbyt trudne, ani eksponowane, za to ze szczytu, we wszystkie strony można podziwiać piękne górskie widoki. Na północ rozciąga się panorama Zakopanego i Podhala. Na zachód widzimy Łysanki i Kominiarski Wierch, a na południe Suchy Wierch oraz 600-metrową północną ścianę Giewontu.
Sarnia Skała jest obiektem zainteresowań botaników, gdyż występuje na niej wiele rzadkich gatunków roślin, między innymi sosna drzewokosa, ostrożeń głowacz, jarząb nieszpułkowy, irga kutnerowata, rośliny wapieniolubne: dębik ośmiopłatkowy i dzwonek jednostronny, wierzba alpejska, omieg kozłowiec, różeniec górski i jaskier alpejski.
Sarnia Skała była niegdyś celem poszukiwaczy skarbów (zapewne z powodu swojego tajemniczego wyglądu, przypominającego ruiny pełnej zakamarków twierdzy czy warowni…).
- Sarnia Skała
- Szlak na Sarnią Skałę
- Szlak na Sarnią Skałę
Szlak z Czerwonej Przełęczy do Doliny Białego
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 0,5 km |
Czas przejścia: | 0:10 (↑0:15) |
Różnica poziomów: | 1303 m – Czerwona Przełęcz 1212 m – Dolina Białego (część górna) 109 m |
Stopień trudności: | Średni |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Brak |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Czarny |
Z Czerwonej Przełęczy rozpoczynamy schodzenie kamienistą drogą. Zejście, wiodące przez las, jest dosyć strome, a po deszczu należy uważać, aby nie poślizgnąć się na mokrych kamieniach. Po 10 minutach znajdujemy się na skrzyżowaniu szlaków – możemy pójść czarnym szlakiem prosto, pod górę do Kalatówek, lub żółtym w lewo, w dół do Doliny Białego.
SKRZYŻOWANIE SZLAKÓW | ||
Czarny | Na Kalatówki Na Sarnią Skałę Do Doliny Strążyskiej |
1:20 (↕) 0:25 (↓0:20) 0:50 (↕) |
Żółty | Do Ścieżki pod Reglami przez Dolinę Białego | 1:00 (↑1:15) |
Szlak z Czerwonej Przełęczy do Doliny Białego
Szlak Doliną Białego
INFORMACJE O ODCINKU SZLAKU | |
Długość: | 3 km |
Czas przejścia: | 0:55 (↑1:15) |
Różnica poziomów: | 1212 m – Dolina Białego (część górna) 920 m – Wejście do Doliny 292 m |
Stopień trudności: | Bardzo łatwy |
Ekspozycja: | Brak |
Widoki: | Brak |
Ubezpieczenia: | Brak |
Kolor szlaku: | Żółty |
Wariant: ZEJŚCIE
Dolina Białego o długości 2,5 km i powierzchni 300 ha leży pomiędzy masywami Krokwi (1378 m n.p.m.), Sarniej Skały (1377 m n.p.m.) i opadającego w kierunku północnym grzbietu Spaleńca. Dolina jest licznie uczęszczana przez turystów, choć jest tu trochę luźniej niż w leżącej nieopodal Dolinie Strążyskiej.
Obumarłe drzewo w Dolinie Białego.
Dolina jest porośnięta lasem jodłowo–bukowym. Na jej skalnych zboczach występuje kosodrzewina, a w górnych partiach – limba. Klimat Doliny Białego jest nieco chłodniejszy, między innymi z powodu zacienienia przez ogromny masyw Giewontu – z tego powodu piętra roślinności są nieco obniżone. Występuje tu wiele rzadkich gatunków roślin takich jak ostrożeń głowacz, sosna drzewokosa, gnidosz Hacqueta i irga kutnerowata.
Dolina Białego.
W 1954 roku, w Dolinie Białego utworzono rezerwat ścisły, który w 1965 roku został nazwany imieniem leśnika i rzecznika utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego – Stanisława Sokołowskiego. W rezerwacie tym występują gatunki ptaków objęte ścisłą ochroną – głuszce oraz cietrzewie.
Szlak Żółty wiodący przez las w górnej części Doliny Białego.
Po zejściu na szlak żółty droga wiedzie przez las, stopniowo opadając do dna doliny z płynącym nim Białym Potokiem. Przechodzimy nad nim po drewnianym mostku, gdzie możemy chwilę odpocząć na ławeczkach podziwiając piękny, trójschodkowy wodospad.
Wodospad w Dolinie Białego.
Następnie dalej idziemy w dół kamienno-żwirową drogą, przy akompaniamencie, płynącego wzdłuż szlaku, Białego Potoku. Co jakiś czas spomiędzy drzew wyłaniają się ostre skały gdzieniegdzie porośnięte kosodrzewiną. Na szlaku możemy zajrzeć w głąb dwóch zachodnich odgałęzień Doliny Białego – Suchej Doliny, odchodzącej od jej górnych partii oraz Siwarowego Żlebu, odchodzącego od części środkowej (na wysokości ok. 1000 m n.p.m.).
Szlak biegnący dnem Doliny Białego.
Biały Potok, o długości 4,5 km, jest potokiem tatrzańskim o największym średnim spadku dochodzącym do 187 m/km. Jego jedynym dopływem jest nieduży strumień płynący Siwarowym Żlebem. Po wypłynięciu z doliny płynie przez Zakopane zasilając w okolicy ul. Orkana Potok Młyniska. Część jego wód umyka po drodze podziemnymi szczelinami i jaskiniami.
Biały Potok.
Około 10 minut marszu od wyjścia z doliny napotykamy na jeszcze jedną ciekawostkę – okratowane wejście do nieczynnej sztolni uranowej, w której w latach 1950-1955 Rosjanie wydobywali rudę uranu na potrzeby budowy bomby atomowej. W owym czasie dolina była zamknięta dla turystów i pilnie strzeżona, a cała operacja miała charakter tajny – nie zachowały się żadne dokumenty na jej temat. Łącznie wykuto 272 m korytarzy, jedno wejście znajduje się tuż przy szlaku, a drugie wyżej – w zboczu doliny. Na szczęście ilość uranu okazała się nieznaczna, więc wydobycia zaprzestano.
Wejście do sztolni uranowej w Dolinie Białego.
Sztolnia uranowa w Dolinie Białego.
Po kilkuminutowym spacerze, wśród skał porośniętych kosodrzewiną (po wschodniej stronie potoku widzimy charakterystyczne skałki – Koryciska), dochodzimy do wylotu Doliny Białego (znajdującego się na wysokości 920 m n.p.m.).
Wejście do Doliny Białego.
Ostatni odcinek drogi biegnie dnem dość wąskiego wąwozu. Trakt ten powstał na początku XX wieku, wcześniej górale pędzący swe owce musieli pokonywać tę część drogi górą – Kopą nad Białym. Po minięciu kasy TPN znajdujemy się na Ścieżce Pod Reglami, gdzie możemy posilić się w prywatnym bufecie znajdującym się naprzeciwko wejścia do Doliny.
POWRÓT
Od wylotu Doliny Białego do wylotu Doliny Strążyskiej wracamy Ścieżką pod Reglami (ok. 0:25 h)